بازرسی جرثقیل:

1-  قبل از شروع كار با جرثقيل، اپراتور بايد بازرسي هاي قبل از كار را مطابق با چك ليست هاي بازرسي روزانه انجام دهد. در شرايط خاص لازم است كه اپراتور از مكانيك جرثقيل ياري بگيرد. بديهي است كه ميزان سوخت، روغن و مايع خنك كننده نيز بايد كنترل شود.

2 - هنگامي كه جرثقيل براي اولين بار روشن مي شود، اپراتور بايد به مدت 5 دقيقه با آن كار نكند و آن را حركت ندهد. سپس همه كنترل ها، ترمزها، ابزارها و اسبابهاي ايمني براي اطمينان از عملكرد درستشان كنترل شوند.

3 - در آغاز هر شيفت كاري ، اپراتور جرثقيل يا ديگر افراد كه داراي صلاحيت كافي مي باشند مانند مكانيك جرثقيل، بايستي كنترل ها و بازرسي هاي عادي را كه شامل موارد زير است انجام دهند:

1) كنترل شود كه نشان دهنده ايمني بار با مقادير صحيح تنظيم شده باشد و طول بوم و تعداد لاي سيم ها درست باشد.
2) هنگام عمليات ، از مناسب بودن وزنه هاي تعادل اطمينان حاصل كنيد.
در صورتي كه وزنه ها قابل انتقال و جابجايي مي باشند، بررسي كنيد كه وزنه هاي تعادل مطابق آنچه كه در جدول وزنه هاي تعادل آمده، به طرز صحيحي ثابت شده باشند و براي شرايط عملياتي مورد استفاده ما مناسب باشند.
3) سطح روغن، ميزان سوخت و وضعيت روانكاري را كنترل كنيد.
4) طنابها و اتصالات ثابت انتهاي طناب و تكيه گاهها را از نظر وجود آسيب ديدگي يا سائيدگي كنترل كنيد.
5) هنگام انجام عمليات اجرايي، ميزان فشار باد لاستيك چرخها را بازرسي كنيد.
6) كنترل كنيد كه همه مخازن هوا خشك باشند و آب آنها تخليه شود.
7) بومها را از نظر وجود هر گونه آسيب ديدگي كنترل كنيد.
9) براي ايجاد ايمني و جلوگيري از خطر حريق، بايستي كابين جرثقيل مرتب بوده و فاقد هرگونه قوطي هاي گريس و روغن، اسباب و لباسهاي كهنه يا مواد ديگري كه براي تداركات خاص ذخيره شده، باشد.
10) فشار را در سيستمهاي هيدروليك كنترل كنيد.
11) براي اطمينان و ايمني از عمليات، عمل ترمز گرفتن جرثقيل را از بين ديگر عملكردهاي آن، مورد دقت و توجه خاصي قرار دهيد.
12) از عملكرد سوئيچ هاي قطع كننده اطمينان حاصل كنيد. در عملياتي كه بدون استفاده از اين گونه ابزارهاي ايمني و محدود كننده انجام مي شود، دقت كافي مبذول داريد.
4 -  اپراتور جرثقيل بايستي هرگونه خرابي و آسيب ديدگي مشاهده شده را به مكانيك جرثقيل اطلاع دهد تا نسبت به رفع آن اقدام كند. در صورتي كه مكانيك قادر نباشد مشكل موجود را حل كند بايستي از افراد متخصص در اين زمينه كمك بگيرد.
5 -  اگر عمليات باربرداري در يك محوطه لوله كشي شده يا مشابه آن انجام شود، بايستي اقدامات خاص اضافي صورت بگيرد براي نمونه زمين بايستي محكم باشد و چنانچه به اندازه كافي محكم نبوده و سست باشد، بايستي براي استقرار جكها، در محوطه خاصي از زمين با روشهاي موجود(مثلا استفاده از تراورس) استحكام مناسب ايجاد نمود.
6 -  اپراتور جرثقيل بايستي همچنين اطمينان حاصل كند كه هيچ گونه احتمال سست و خالي شدن زمين بدليل وجود آبراهها، لوله هاي گاز يا لوله هاي آب وجود نداشته باشد چراكه ممكن است ايجاد خطر كند.
7-  هنگام كاركردن نزديك لبه هاي حفره ها، اسكله يا بارانداز بايستي دقت ويژه و مخصوص مبذول داشت.
هنگام باربرداري وقتي جكهاي پايه مستقر شوند اگر محل جكها سست باشد مي تواند خطر آفرين باشد.
8 -  اگر جرثقيل در محيطهاي تونلي يا مشابه آن با سقفهاي بسته مستقر شده باشد، اپراتور بايد به تجهيزات بالاي سر خود از جمله كابلهاي برق كه ممكن است خطر ساز باشند، توجه كافي داشته باشد و حداقل فاصله پيشنهاد شده را تا سقف رعايت كند.
9 -  در صورتي كه جرثقيل در يك محيط سربسته كار مي كند، بايستي مسير حركت آن كاملا جدا و مشخص گردد. توجه داشته باشيد كه كابلهاي برق در اثر وزش باد مي توانند بچرخند، و ولتاژهاي بالا در شكافهاي عميق مي توانند ايجاد قوس الكتريكي نمايند.
10 -  نه تنها جرثقيلها نبايد با كابلهاي بالاي سر خود تماس داشته باشند، بلكه بايستي دقت نمود كه به جرثقيلهاي مجاور خود نيز برخورد نكنند.
11 -   شرايط خوب و ايده آل اين است كه اپراتور جرثقيل در هر زمان قادر باشد بار را ببيند، ولي اين امر هميشه ممكن نيست و اپراتور معمولا نياز خواهد داشت كه كسي وي را راهنمايي كرده و وضعيت موجود را به وي اعلام كند، كه در بعضي مواقع در صورت نبودن چنين شخصي همان كسي كه بار را مي بندد اين كار را انجام مي دهد.
12 -  در پايان، اپراتور بايستي دقت زيادي را هنگام عمليات كاري جرثقيل و پايين يا بالا بردن بار، داشته باشد.

اصطلاحات باربرداري

1- بار اسمي نهايي(Total rated load):

ماكزيمم باري است كه در طول بوم و شعاع كار مورد نظر براي باربرداري مجاز شده است. وزن هوك و ديگر ابزارهاي باربرداري به عنوان قسمتي از بار محسوب مي شود.

2- بار اسمي(Rated load):

باري است كه بايستي بالا برده شود كه از كم كردن وزن هوك و ديگر ابزارهاي باربرداري از باراسمي نهايي به دست مي آيد.

3- ظرفيت باربرداري(Lifting capacity):

ماكزيمم بار اسمي نهايي است كه جرثقيل قادر به بلند كردن آن باشد.

4- شعاع كار(Working radius):

فاصله افقي در سطح زمين از مركز سوئينگ جرثقيل تا خط عمودي از مركز بار مي باشد.

ماكزيمم شعاع كار، ماكزيمم شعاع كاريست كه جرثقيل در آن قادر به باربرداري باشد.

5- ارتفاع باربرداري(Lifting height):

فاصله عمودي از سطح زمين تا هوك جرثقيل مي باشد.

6- طول بوم(Boom length):

فاصله محوري بين پين اتصال ته بوم و پين اتصال قرقره سر بوم مي باشد.

7- زاويه باربرداري(Elevation angle):

زاويه بين مركز بوم با خط افق مي باشد.

8- طول جيب(Jib length):

فاصله محوري بين پين اتصال قرقره سر بوم و پين اتصال قرقره روي سر جيب مي باشد.

9- زاويه آفست جيب(Jib offset angle):

زاويه بين مركز بوم و مركز جيب مي باشد.

10- سرعت باز شدن بوم(Boom extension speed):

بيشترين سرعت باز شدن تلسكوپ بوم مي باشد.

11- سرعت افزايش زاويه بوم(Boom elevation speed):

زماني كه لازم است تا بوم با كمترين طول از پايين ترين نقطه به بالاترين نقطه خود برسد.

12- سرعت پيچيده شدن سيم بكسل(single line speed – winding upspeed):

بيشترين سرعت پيچيده شدن سيم بكسل در يك دقيقه بر روي درام مي باشد.

13- سرعت هوك(Hook speed):

ماكزيمم سرعت بالا رفتن هوك در دقيقه مي باشد. سرعت هوك از تقسيم سرعت سيم بكسل  بر تعداد لاي آن بدست مي آيد.

14- سرعت سوئينگ(Swing speed):

بيشترين تعداد گردش دستگاه بر دقيقه مي باشد.

15- بيشترين عكس العمل جك در عمليات( Maximum jack  reaction inoperation):

بيشترين فشار در نقطه اتكا جرثقيل بر روي زمين(محل استقرار جك هاي پايه) مي باشد، هنگامي كه جرثقيل با حداكثر بار خود، سوئينگ كند. هنگامي كه جك هاي پايه كاملا باز شده باشند، اين مقدار به عنوان ماكزيمم عكس العمل جك ناميده مي شود. زميني كه جك هاي پايه بر روي آن مستقر مي شود بايد براي اين منظور آماده شده باشد.

مركز ثقل: center of gravity

نقطه اي از جسم كه به عنوان مركز وزن آن محسوب مي شود كه معمولا در اجسام متقارن در وسط آن مي باشد و اگر اين نقطه زير قلاب جرثقيل قرار بگيرد بار بصورت تراز بلند مي شود. مركز ثقل بارها معمولا با علامت CG نمايش داده مي شود.

ظرفيت باربرداري جرثقيل

در اين قسمت مي توانيم ظرفيت باربرداري جرثقيل، شعاع كاري و ارتفاع باربرداري را از روي دياگرامي كه در صفحه مشخصات هر جرثقيل وجود دارد، بدست آوريم.

- محاسبه ظرفيت باربرداري

1) مواردي كه در محاسبه ظرفيت باربرداري مؤثر مي باشد

سه فاكتور زير بايستي در محاسبه ظرفيت جرثقيل مورد توجه قرار گيرند.

1-        استحكام جرثقيل (آيا امكان شكست اجزا جرثقيل وجود دارد؟)

2-       تعادل جرثقيل (آيا امكان وجود واژگوني جرثقيل وجود دارد؟)

3-      ظرفيت قرقره ها ( آيا وينچ توانايي بالا بردن بار را دارد؟)

ظرفيت باربرداري جرثقيل با در نظر گرفتن كوچكترين مقدار هر يك از سه فاكتور بالا محاسبه مي شود.

هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل بزرگ باشد، ظرفيت نهايي جرثقيل بر اساس تعادل آن، و هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل كوچك باشد، بر اساس استحكام بوم و ديگر اجزا آن محاسبه مي شود

2)تعادل و استقرار جرثقيل

براي محاسبه استحكام جرثقيل تحت قوانين مستند، به اين موارد بايستي توجه نمود: علاوه بر ظرفيت اسمي جرثقيل، به وزن جرثقيل، نيروي اينرسي و گريز از مركزي كه در نتيجه سوئينگ جرثقيل و بالا بردن بوم بوجود مي آيد، و نيروي باد نيز بايستي توجه نمود.

3) پايداري جرثقيل

      براي ايجاد تعادل جرثقيل روي جك هاي جلو و عقب، قوانين مشخصي وجود دارد.

4) كارايي جرثقيل

اعداد جدول (بارهاي مجاز نهايي) با توجه به جرثقيل مجاز با در نظر گرفتن استحكام و پايداري تعيين مي شود.        

- چگونگي محاسبه ظرفيت باربرداري جرثقيل، شعاع كاري و ارتفاع باربرداري از روي جداول باربرداري صورت میگیرد

توضیحات و شرح عملکردها و قسمت های مختلف برخی نرم افزارهای lifting:

1- جدول بار (Load Chart) که ظرفیت مجاز 10 نوع جرثقیل را بر اساس طول بوم و فاصله بار در اختیار کاربر قرار می دهد.

2- محاسبه مساحت لازم برای زیر جک های تعادلی و تراورز گذاری برای زمین های مختلف از جمله سنگ سخت و خاک رس فشرده و یا آسفالت و ماسه روان و .

3- محاسبه حریم عملیات باربرداری و حریم عبور جرثقیل در مجاورت خطوط برقدار.

4- ظرفیت مجاز کاری برای سیم بکسل های EIPS بسته به نوع بستن بار که مستقیم باشد و یا خفت (شال گردنی) و یا سبدی (بسکتی).

5- مشخص نمودن ظرفیت مجاز باربرداری بسته به ضخامت زنجیر و نوع قرار گرفتن آن.

6- تسمه های گرد و ظرفیت مجاز بسته به نوع و رنگ ها.

7- بلت های نایلونی و تناژ مجاز باربرداری آن ها.

8- شگل های پیچی و WLL های آن ها (Working Load Limit) بر اساس قطر شگل و پین آنها.

9- محاسبه زوایه های مختلف بستن اسلینگ ها و میزان تنش وارد شده به هر اسلینگ.

10- بازرسی و شرایط آن طبق ASME B30.9 برای تمام اسلینگ ها با رسم شکل.

بازرسی و تست تجهیزات باربرداری و بارگذاری :

برای جابجایی بار به کمک جرثقیل ها و بالابرها به تجهیزاتی به نام slings یا تسمه ها

و متعلقات باربرداری  RiggingsAccessoriesنیاز است.

اسلینگ ها:

• اسلینگ ها درواقع حلقه ارتباطی بین بار و جرثقیل میباشند.
• منظور از اسلینگ: سیم بکسل)طناب فی( ، زنجیر، تسمه مصنوعی )بلت ( یا مش فی میباشد.
• استفاده از طناب های گیاهی،کنفی و نایلونی و مانیل برای باربرداری ممنوع میباشد.

سیم بکسل

 هر سیم بکسل از سه جز تشکیل شده است:

• مفتول ها که استرندها را میسازند
• استرندها که بصورت مارپیچ دور یک هسته یا مغزی قرار میگیرند
• هسته یا مغزی

مغزی: قسمت اصلی سیم بکسل را مغزی تشکیل میدهد. مغزی از جنسی ساخته میشود که قابلیت نگهداری استرندها را در شرایط مختلف داشته باشد. موادی که در ساختمان مغزی بکار میرود از الیاف گیاهی، مصنوعی و یا فولاد باشند. مغزی فولادی خود یک استرند مستقل است.

مغزی سیم بکسل به ۴ دسته طبقه بندی میشود:

 مغزی الیاف                      FC: Fibre Core

 مغزی سیم بکسل مستقل    IWRC: Independent Wire Rope Core

 مغزی استرند مفتول         WSC: Wire Strand Core

 مغزی پلاستیکی               PC: Plastic Core

نقش مغزی عبارتست از:

تقسیم یکسان تنش ناشی از استرندهای اطراف به دور خود

جلوگیری از ارتباط بین استرندها با یکدیگر که موجب افزایش فشار درونی و افزایش سفتی میشود.

ضمنا مغزی سیم بکسل، ضربه و شوک ناگهانی وارد بر سیم بکسل را درون خود جذب کرده و بعلت جذب روغن در خود، داخل سیم بکسل را همواره روغن کاری میکند.

مغزی، ستون اصلی سیم بکسل هاست.

 استفاده از روغن مناسب و برنامه منظم روغنکاری، نقش مهمی در افزایش عمر مفید سیم بکسل داشته و در نهایت ضریب ایمنی کار نیز افزایش می یابد.

نامگذاری سیم بکسل:

بر اساس تعداد استرند ها در سیم بکسل

 براساس تعداد مفتول ها در استرند

 بر اساس ساختار سیم بکسل یا ترتیب هندسی مفتول ها در سیم بکسل

 سیم بکسل ۱۹*۶ یعنی ۶ استرند و ۱۹ مفتول

 سیم بکسل ۳۷*۶ یعنی ۶ استرند و ۳۷ مفتول

اتصالات سیم بکسل:

گیره سیم بکسل(Clip): این گیره ها بعلت سهولت در ساخت، کاربرد و نیز ارزان بودن در مقایسه با سایر اتصالات پرکاربرد هستند. این اتصالات، معمولا با عناوینی چون بست U شکل، بست زین شکل و بست دو مهره نیز نامیده میشود.

با توجه به اینکه قسمت قوس گیره روی بخش مرده سیم بکسل یا انتهای آزاد آن(Dead End) قرار گرفته و پیچ و مهره ها در قسمت زنده سیم بکسل محکم میشوند، بیشترین فشار مطابق شکل زیر بر ناحیه زنده سیم بکسل وارد میشود.مقدار فشار وارده به قسمت حلقه نگهدارنده (Thimble) به اندازه ۵۰% کاهش می یابد.

 تعداد بست هایی که در انتهای سیم بکسل نصب میشوند بستگی به قطر سیم بکسل دارد.

طول مجاز سیم بکسل را با توجه به جداول موجود به شکل حلقه برگردانید و سپس اولین بست را از انتهای سیم بکسل ببندید

 بست دوم را تا حد امکان نزدیک حلقه ببندید و مهره ها را به آرامی سفت کنید.

 بست های بعدی را بین بست اول و دوم ببندید و مهره هارا به آرامی سفت کنید.

 باری را از سیم بکسل آویزان کنید که وزن آن مساوی یا بیشتر از بارهایی باشد که سیم بکسل قرار است آنها را جابجا کند

در صورت فقدان هر گونه اشکال، تمام پیچ ها و مهره ها را پس از بازدید مطابقTorque   قید شده سفت کنید.

 از آنجا که بست ها تحت تاثیر نیروی کششی، ممکن است پس از مدتی شل شوند. بنابراین بازدید مرتب و سفت کردن آنها اهمیت زیادی در ایمنی عملیات  دارد.

ایمنی و بازرسی سیم بکسل:

وجود یک برنامه منظم ایمنی و بازرسی فنی سیم بکسل ها، نقش موثری در کاهش حوادث و افزایش کارایی تجهیزات و عملیات باربرداری دارد.

 داشتن برنامه بازرسی قبل از شروع کار و بازرسی دوره ای از سیم بکسل ها اامی است. بازرسی تجهیزات قبل از شروع کار، ضمن حفاظت از جان خود و سایرین، از لحاظ اقتصادی نیز با کم کردن حوادث کمک شایان توجهی به پیشرفت عملیات خواهد کرد.

سه عامل موثر در کاهش ایمنی سیم بکسل ها:

 سایش

 خمش

 له شدن

ابتدا یافتن نقاطی است که دارای بیشترین تعداد مفتول شکسته است. برای این کار، میبایست کل طول سیم بکسل را  بازدید چشمی نمود. البته چنانچه سطح سیم بکسل آغشته به روغن و آلودگی باشد باید قبل از بازرسی کاملا تمییز شود.

در مورد سیم بکسلهای نازک، شکستگی مفتول ها در استرند با خم کردن و باز و بسته کردن سیم بکسل در نقاط مختلف، قابل تشخیص است.

تعیین اندازه قطر سیم بکسل  بوسیله کولیس ورنیه مرحله بعدی بازرسی است. برای اطمینان از صحت اندازه گیری، میانگین چهار اندازه گیری انجام شده، قطر واقعی سیم بکسل را بدست خواهد داد.

زنجیر:

زنجیر از رایج ترین انواع اسلینگ است که با توجه به قابلیت شکل پذیری و مقاومت در برابر کشش، سایش و حرارت زیاد، کاربرد زیادی در جابجایی اجسام دارد.

 فرآیند ساخت زنجیر: پس از فرآیند ذوب فولاد آلیاژی (Melting Process) حلقه های زنجیر توسط عملیات جوشکاری برق یا گاز شکل یافته و وارد مرحله سوم یا مرحله عملیات حرارتی (Heat Treatment) میشود. در این مرحله حلقه های جوشکاری شده طبق استانداردهای موجود تحت عملیات حرارتی قرار گرفته و زنجیر آماده انجام آزمون Proof Test میشود.

تست مکانیکی:

توسط دستگاه مخصوصی، طول مشخصی از زنجیر طبق جدول زیر به دو فک دستگاه بسته شده و نیروی مشخصی در زمان معین به نمونه زنجیر وارد میشود و نتایج آن طبق جداول موجود مقایسه و ارزیابی میشود.

- زنجیرها در انواع مختلف ساخته شده و معمولا بر پایه تعداد ساقه ها( Leg ) و نوع اجزا طبقه بندی میشوند.

 تقسیم بندی زنجیر بر اساس ۳ مشخصه:

 نوع ساختمان زنجیر:

S : به معنی تک ساق single leg sling

SB : به معنی بسکتی یا سبدی single basket

D : دو ساق double leg sling

DB : دو بسکتی double basket

T : سه ساق tripe leg sling

SE : بسکی نقاله ای single endless basket

Q : چهار ساق quadruple leg sling

DE : دو بسکت نقاله ای double endless basket

C : تک ساق با حلقه اتصالی در هر انتها

نوع قلاب زنجیر:

 S :   قلاب اسلینگ Sling Hook

 :G قلاب چنگکی Grab Hook

F: قلاب ریخته گری Foundry Hook

نوع حلقه اتصال به قلاب جرثقیل:

O : حلقه مستطیل شکل oblong master link

 P: حلقه گلابی شکل pear shaped master link

میزان بار مجاز یا استاندارد( SWL/WLL):

حداکثر بار دینامیک یا استاتیک بر حسب پوند یا کیلوگرم که به شکل نیروی تنشی مستقیم بر طول مشخص،

مستقیم و صدمه ندیده زنجیر وارد شده تا ظرفیت آن ارزیابی شود.

بار اضافه( Overload):

هر گونه بار و فشار استاتیک یا داینامیک بیش از مقدار SWL/WLL را بار اضافه گویند.

 Proof Test :

آزمونی کششی برای کنترل کیفیت زنجیر با هدف ارزیابی جوش و کیفیت مواد سازنده زنجیر

 زنجیر باید دارای مشخصات ذیل باشد:

 اندازه زنجیر (سایز)

 گرید (درجه)  عمل حک کردن گرید به ۳ صورت است: تمام حلقه ها، در فواصل یک متری، روی حلقه های ۰، ۴۰، ۶۰  و.

 طرفیت زنجیر

 طول زنجیر

درج مشخصات فوق روی کلیه زنجیرها اامی است. و گاهی موارد زیر نیر نیز توسط سازنده مشخص میشود:

 تعداد ساق های زنجیر

 شناسایی مشخصات زنجیر (شماره سریال)

 نام و علامت تجاری سازنده

طبقه بندی زنجیر باربرداری:

زنجیر فولادی نرم با نشان L

 زنجیر با فولاد آب دیده با نشان P

 زنجیر با فولاد آب دیده با مقاومت بالا : T,8,800,A, 80, PWB, CM , HA 800

 زنجیر با فولاد آب دیده با مقاومت بسیار بالا : ۱۰۰, VOR10

زنجیرهای با فولاد آب دیده با مقاومت بالا (با گرید ۸۰ و ۱۰۰) پراستفاده ترین نوع زنجیرها در عملیات باربرداری هستند. علامت T  که روی زنجیرها حک میشود نشاندهنده پذیرش زنجیر توسط موسسه استاندارد ASTM است.

بازرسی زنجیر:

بازرسی مقدماتی

بازرسی مداوم

سرویس عادی: بازرسی ماهیانه

سرویس سنگین: بازرسی روزانه تا هفتگی

سرویس ویژه: طبق صلاحدید بازرس

 بازرسی دوره ای

 سرویس عادی: بازرسی سالیانه

 سرویس سنگین: بازرسی یک الی سه ماهه

 سرویس ویژه: طبق صلاحدید بازرس

 قبل از شروع بازرسی، زنجیر را کاملا از هرنوع آلودگی به روغن، گریس، رنگ و. تمییز کنید. سپس با استفاده از ذره بین تک تک حلقه ها بازرسی شود.

ایمنی و نگهداری زنجیر:

• بار بیش از حد مجاز را با زنجیر جابجا نکنید.
• قبل از بکارگیری زنجیر آن را بازرسی کنید تا سالم باشد.
• برای جابجایی بار، زنجیر را بطور محکم و مناسب به بار ببندید.
• از زنجیرهایی که حلقه های آن حرکت آزادانه ندارند استفاده نکنید.
• برای صاف کردن حلقه های زنجیر یا جا زدن حلقه های آنها ، روی آن چکش کاری نکنید.
• از زنجیرهای بیش از حد فرو رفته، پوسیده، زنگ زده ، ضعیف شده و. استفاده نکنید.
• انجام هرگونه تغییرات، تعمیرات و اصلاحات روی زنجیر ، خارج از محدوده توصیه سازنده ممنوع است.
• زنجیرهایی که بهر دلیلی ساختار آنها دچار تغییر شده مجددا باید مورد بازرسی و تست قرار گیرد.
• بارها را توسط زنجیر بصورت ناگهانی و یکضرب بلند نکنید، مخصوصا در آب و هوای سرد که موجب شکست ساختاری زنجیر میشود.
• از زنجیر های گره خورده، پیچ خورده و درهم گیرکرده استفاده نکنید.
• زنجیر را از زیر بار نکشید بلکه بار را بلند کرده سپس زنجیر راآزاد کنید.
• زنجیر را از بالا به پایین نیندازید.
• بار را روی زنجیر نغلتانید و نکشید.
• زنجیر را از لبه های تیز بار محافظت کنید.
• حلقه های زنجیر را با پیچ و یا وسایلی دیگر بهم وصل نکنید.
• برای کوتاه کردن طول زنجیر، آنرا بدور قلاب نپیچید و گره نزنید.
• طبق آیین نامه حفاظت فنی وزارت کار در موارد زیر باید زنجیر تعویض شود: بیش از ۵% بطول اولیه آنها اضافه شده باشد. بیش از ¼ ضخامت اولیه حلقه های زنجیر در اثر کار خورده شده باشد.
• هنگامیکه از زنجیر استفاده نمی کنید آن را در جای خشک و مناسب آویزان کنید.
• در صورت انجام هرگونه کار گرم، مانند جوشکاری، برشکاری و . زنجیرها را از محوطه عملیات دور کنید.
• اگر زنجیر چندین ساعت متوالی در درجه حرارت خیلی پایین قرار داشته باشد، باید آنرا قبل از استفاده گرم کرد.
• در صورت عدم استفاده طولانی مدت از زنجیر، آنرا با روغن آغشته نموده و در جای خشک نگهداری کنید.
• زنجیرهای Chain Block باید بطور منظم بازرسی و روغنکاری گردد.
• تمام زنجیرها باید دارای پلاک مشخصات و ظرفیت باشند.
• از بکار بردن زنجیرهایی گکه فاقد پلاک، یا پلاکهای ناخوانا و مخدوش هستند خودداری نمایید.
• زوایای ساق های زنجیر طبق توصیه سازنده بکار گرفته شود.
• محل نگهداری زنجیر باید عاری از هرگونه خطرات مکانیکی، رطوبت، گازها و بخارات خورنده و دمای بیش از حد باشد.
• تناژ و گرید زنجیر باید روی بدنه زنجیر به فواصل مناسب حک شود.
• زنجیر با گرید ۱۰۰ با یک یا ترکیبی از اعداد ۱۰، ۱۰۰، ۱۰۰۰ مشخص میشود.
• زنجیر با گرید ۸۰ با یک ترکیبی از علائم ۸، ۸۰، T مشخص میشود.
• در صورت وجود هرگونه آسیب دیدگی و تغییر شکل در حلقه اتصالی اصلی Master Link آنرا تعویض کنید.
• در صورت بازشدگی بیش از ۱۵ درصد دهانه قلاب زنجیر و انحراف بیش از ۱۰ درجه قلاب زنجیر آنرا تعویض کنید.
• برای اینکه زنجیرها زیر اجسام نمانده و آسیب نبینند، زیر اجسام تخته گذاشته و زنجیر را آزاد کنید.
• فاکتور طراحی برای ساخت زنجیرها برای عملیات باربرداری ۱:۴ است.

تسمه یا بلت:

اتصالاتی که به بلت متصل میشوند باید دارای مقاومت کافی به اندازه دو برابر ظرفیت بلت بدون ایجاد تغییر شکل دائمی در آن باشند. مزایای بلت:

 بعلت داشتن نرمی نسبی و پهنای مناسب، آسیب کمتری به بارهایی که رنگ یا پولیش شده اند وارد میکند.

 برای جابجایی اجسام شکستنی نسبت به سیم بکسل و زنجیر مناسب ترند.

  بدلیل قابلیت انعطاف، شکل پذیری بالایی داشته و براحتی بار را مهار میکنند.

 بدلیل عدم زنگ زدگی ، هیچگونه اسیب و لکه ای به قطعات پیش ساخته و تزئینی  سنگی و بتنی وارد نمیکند.

 در محیط هایی که خطر برق گرفتگی وجود دارد ، بعلت نارسانا بودن، بلت ها مزیت بسیار زیادی دارند.

  کمترین میزان پیچ خوردگی و تاب خوردگی را درحین جابجایی بار ایجاد میکند.

 بدلیل وزن کم ، براحتی قابلیت باز و بسته شدن را دارد.

 از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است.

بازرسی بلت:

یک برنامه بازرسی خوب نه تنها شرایط کاری ایمن را برای کار با اینگونه تجهیزات مهیا میسازد، بلکه باعث افزایش طول عمر تجهیزات شده و هزینه های مربوط به خرابی و تعمیر و نگهداری را کاهش میدهد.

 قبل از هرگونه استفاده از بلت ، تمام طول بلت از لحاظ نشانه های آسیب دیدگی باید مورد بازدید قرار گیرد. مراحل بازرسی:

 بازرسی اولیه: این بازرسی توسط بازرس مجاز برای تمام بلتهای نو و تازه تعمیر انجام میشود.

 بازرسی مکرر: روزانه قبل از شروع کار توسط کاربر انجام میشود.

 بازرسی دوره ای: توسط بازرس مجرب و براساس تعداد دفعات استفاده از بلت، شرایط عملیات و. انجام میشود. بازرسی دوره ای حداقل سالی یکبار انجام میشود.

تمام طول بلت با دقت بازرسی شده و موارد ذیل در نظر گرفته میشود:

 ضعیف شدگی خارجی: بدلیل کشیدن بلت روی سطوح سفت. بطوریکه الیاف آن ضعیف شده و الیاف آن حالت بیرون زدگی پیدا میکنند.

 ساییدگی موضعی: متمایز از ضعیف شدگی عمومی بوده و میتواند ناشی از عبور بلت از لبه های تیز بار باشد.

 بریدگی یا پارگی: ناشی از بی توجهی حین استفاده منجر به آسیبهای داخلی و خارجی میشود.

 ضعیف شدگی داخلی: ناشی از باز و بسته کردن مکرر بلت، بویژه زمانیکه بلت مرطوب است.

 کشیدگی دائم بلت: ناشی از جابجایی بارهای سنگین

 آسیب دیدگی اتصالات انتهایی: چشمی ها و.

 پوسیدگی و کپک زدگی

 از بین رفتن برچسب یا لیبل بلت

 مواجهه بیش از حد با نور خورشید

 گرمای بیش از حد یا سوختگی بلت

نگهداری و انبارداری بلت:

بلت ها را در محیط های تمییز، خشک و دارای تهویه نگهداری کنید.

 از تماس مستقیم بلت با سطح زمین جلوگیری کنید.

 بلتها را با میخ چوبی و یا میخ فی ضد زنگ آویزان کنید تا هوا بخوبی جریان داشته باشد.

 بلت های نو و کهنه را جدا از هم نگهدارید.

 بلت ها را در معرض نور مستقیم خورشید و اشعه فرابنفش قرار ندهید.

 از قراردادن بلت در نزدیکی منابع گرمازا و اجسام داغ خودداری نمایید.

 بلت ها را از هرگونه شعله و جرقه دور نگهدارید.

 تا حد ممکن از آسیبهای مکانیکی و مواجهه با مواد شیمیایی و خورنده جلوگیری نمایید.

موارد ایمنی بلت:

اگر بلتی بمدت شش ماه بطور پیوسته در معرض نور مستقیم خورشید بود برای اطمینان بیشتر قبل از استفاده مورد بازرسی دقیق قرار دهید.

 بازدید روزانه بلت قبل از شروع کار توسط کاربر اامی است.

 بلت را متناسب با وزن بار، ابعاد بار، نحوه بستن و شرایط محیطی انتخاب کنید.

 در صورت بستن بار بصورت خفتی(Choker) بطول بلت و اتصالات انتهایی آن توجه کنید.

 در صورت بستن بار با بلت بصورت بسکتی، از تعادل بار برای جلوگیری از سرخوردن مطمئن شوید.

 از بلت های گره خورده و تاب خورده استفاده نکنید.

بلت هایی که در سرمای شدید یخ زده اند، آنها را در دمای اتاق قرار دهید تا یخ آنها بتدریج آب شده و قبل از کار به تایید بازرس برسد.

 برای کوتاه کردن طول بلت آنرا گره نزنید.

 بلت را از لبه تیز و برنده بار محافظت کنید.

 زمانی که بار روی بلت قرار دارد، بلت را نکشید.

 هرگز از بلت بیش از ظرفیت مجاز (SWL) آن استفاده نکنید.

 از آسیب دیدگی شیمیایی و مکانیکی بلت جلوگیری کنید.

 از بلت هایی که به روغن و ترکیبات روغنی آغشته اند، استفاده نکنید.

 برچسب مشخصات بلت و پلاک شناسایی آن را از مخدوش شدن حفظ نمایید.

بلت هایی که مشکوک به آسیب دیدیگی هستند، به تایید بازرس برسانید.

 برای جلوگیری از آسیب دیدگی بلت، در زمان پایین گذاشتن بار، زیر بار صفحات چوبی یا فی قرار دهید.

 به نکات ایمنی و هشدارهایی که بصورت برچسب توسط سازنده بیان شده توجه نمایید.

 هنگام باربرداری با بلت، حتما طبق جدول بار استاندارد که در آن ظرفیت مجاز بلت در حالتهای مختلف بستن بار قید شده، عمل کنید.

ايمنی جرثقیل

Crane Safety

 ايمني جراثقال

تقريباً در تمامي صنايع نياز به نقل و انتقال اجسام سنگين وجود دارد ، يكي از متداول‌ترين دستگاههايي كه در اين رابطه مورد استفاده قرار ميگيرد جراثقال مي‌باشد كه به لحاظ پيچيدگي سيستم‌ها و نوع كار خاص ، دانستن موارد زير و بكارگيري آنها از نظر ايمني اامي است.

ايمني مهمترين مسئله اي است كه راننده جراثقال بايد به خاطر داشته باشد، چون با يك اشتباه ساده چندين نفر از كارگران كارگاه را خواهد كشت يا جراحاتي به آنها وارد خواهد نمود ، كه با هيچ قيمتي قابل جبران نخواهد بود . مسائل مطرح شده در ذيل نكات ايمني است كه بايد يك راننده جراثقال رعايت كند و كوتاهي و قصور در آن جرم خواهد بود و شخص راننده مسئول و پاسخگو خواهد بود.

انواع جراثقال :

جراثقال شامل انواع مختلفي مي باشد كه متداول ترين آنها بدين شرح است :

1. نوع تلسكوپي : بوم آن به صورت كشويي بوده و قابليت ازدياد طولي دارد . در اين نمونه براي استقرار جراثقال در هنگام كار حتماً بايد از جك استفاده گردد (Out Rigging) .
2. نوع بوم خشك : بوم آن بصورت قطعات في مي باشد كه بوسيله پين و اشپيل به يكديگر متصل مي‌شوند  بيشتر آنها داراي چرخهاي زنجيري مي باشد .
3. tower crane نوع  : اين نوع جراثقال در جايي ثابت مي گردد و بوم آن داراي حركت دوار مي باشد.
4. نوع سقفي : اين نوع جراثقالها بيشتر در shop مورد استفاده قرارمي‌گيرند.

متعلقات جراثقال :

جراثقال از قسمت هاي اصلي زير تشكيل شده است :

• سيستم هاي هيدروليك شامل :

1. اهرم هاي اصلي كنترل جريان.
2. سيلندرهاي باز كننده تلسكوپ بوم
3. سيلندر بالابر بوم
4. سيستم چرخش دستگاه حول محور 360 درجه (swing)
5. پمپ هيدروليك

• قطعات گردنده شامل :

1. قرقره هايي كه كابل ها روي آن حركت مي كنند.
2. محور SWING كه قسمت كابين و بوم حول محور 360 درجه حركت مي كند .
3. درام ، كه واير دور آن پيچانده مي‌شود.

• قلاب دستگاه :

كه به آن هوك گفته مي‌شود و با يك ضامن نگاهدارنده كه در آن تعبيه شده است براي متصل نمودن بكسل با تسمه به آن استفاده مي‌شود .

• سيستم هاي برق شامل :

1. سوئيچ قطع كننده (LIMIT SWITCH) كه وظيفه آن متوقف كردن هوك در فاصله معين از بوم و جلوگيري از قطع شدن كابل هاي مربوطه مي باشد.
2. چراغهاي هشدار دهنده و نور دستگاه
3. بوق و غيره

• جكهاي تعادل ( OUT RIGGER) :

كه بيشتر در نمونه تلسكوپي در زمان استقرار دستگاه و حفظ تعادل آن در زمان كار مورد استفاده قرار مي‌گيرد .

انواع جرثقیل

نوع تلسکوپی :

بوم آن به صورت کشویی بوده وقابلیت ازدیاد طولی بوم را دارد .در این نمونه برای استقرار جرثقیل در زمان کار از جکهای تعادلی استفاده می شود.

نوع بوم ثابت :

بوم آن به صورت قطعات فی که بوسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل بوده وبرای ازدیاد بوم باید این قطعات به یکدیگر متصل شوند .بیشتر انواع آن دارای چرخهای زنجیری می باشند که در این صورت به جک های تعادلی نیاز ندارد .

نوع ثابت برجی : 

این نوع جرثقیلsd در جایی ثابت نصب می گردد یا در روی ریل می تواند حرکت نماید .بوم آن ثابت بوده ولی هوک آن می تواند به صورت کشویی جابجا شود

ایمنی جرثقیل  های متحرک

Mobile crane safety

1. انواع جرثقیلهای کارگاهی (تک کابین )
2. جرثقیل نصب بر روی حمل کننده (دوکابین )
3. جرثقیل بوم خشک (مشبک )زنجیری
4. جرثقیل بوم خشک نصب بر روی حمل کننده
5. جرثقیل نصب بر روی کامیون (کفی )

متعلقات جرثقیل

جرثقیل از قسمتهای اصلی زیر تشکیل شده است

1. سیستم های هیدرولیکی شامل :

• اهرم های کنترل و جابجایی دستگاه که در کابین تعبیه شده است
• اهرم کشویی بوم
• اهرم بالا وپایین بردن بوم
• اهرم چرخش دستگاه حول محور 360 درجه

اهرم ازاد سازی کابلها و اهرم ترمز

2.قطعات گردنده شامل :

• قرقره هایی که کابل روی آن حرکت میکنند یا بدور آن جمع می شوند .
• محور SWING  که قسمت کابین  وبوم حول محور 360 درجه حرکت می نماید.

3.قلاب دستگاه :

که به آن هوک گفته میشود وبا یک ضامن نگهدارندهsafety latches که در آن تعبیه شده برای متصل نمودن بکسل یا تسمه به آن استفاده میشود.

نکات ایمنی در جرثقیلهای سقفیOVERHEAD CRANE SAFETY

-جرثقیلهای OVER HEAD CRANE  مانند جرثقیلهای سقفی

جرثقیلهای JIB CRANE  بازویی  که به شکل سه گوش بیشتر برای کارهای سبک و تعمیرگاهی بکار می رود .

-جرثقیلهای BOOM CRANE که شامل جرثقیلهای متحرک ،کارگاهی و… می شود

نکات ایمنی در جرثقیلهای سقفیOVERHEAD CRANE SAFETY :

1. میزان بار مجاز SWL  روی بدنه حک شده باشد .
2. مسیر حرکت برای جابجایی اجسام واضح وتعریف شده باشد .
3. از جابجایی اجسام روی نفرات وتجهیزات حساس خودداری شود .
4. در انتهای ریل حرکت ENDS STOP  ترمز های انتهای ریل تعبیه شده باشد تا دستگاه از ریل خارج نشود .
5. آلارم هشداردهنده حرکت برای دستگاه در نظر گرفته شود وبطوریکه صدا ومفهوم آن برای کارکنان بطور واضح شنیده ودرک شود .
6. چراغ هشداردهنده رنگ زرد یا قرمز هنگام حرکت دستگاه روشن وخاموش شود .
7. تمامی وسایل برقی مجهز به سیم اتصال زمین یا ارت شوند .
8. پدینگ ضد ضربه(لاستیکی ) در انتهای ریل برای جلوگیری از آسیب به دستگاه نصب شود .
9. از تمامی تجهیزات ووسایل قبل از شروع کار بازدید شود .
10. مسیر حرکت اجسام با رنگ زرد روی کف کارگاه مشخص شود .
11. راه دسترسی ایمن برای تردد راننده در نظر گرفته شود .
12. تجهیزات لازم رادیویی (بیسیم )برای راننده وریگر در صورت نیاز فراهم شود .

13.آموزش لازم به راننده وريگر (باربند ) ونفرات مربوطه قبل از کار داده شود .

14.پانل کنترل دستگاه فقط دراختيار افراد مجاز باشد و برای جلوگيری از حوادث احتمالی حتما به قفل مجهز بوده وکليد آن در اختيار مسئول مربوطه قرار گيرد .

۱۵.نشانه های راهنما ی حرکت دستگاه(چپ،راست ،بالا وپايين )همراه با شکل علامت روی پانل کنترل نصب شود.

80 نکته ايمنی کار با جرثقيل:

1. دستگاه شما بایستی مجوز سلامت فنی CERTIFICATE  را از مرکز مجاز اخذ که پس از کنترل تمامی قسمتهای دستگاه برای مدت معین صادر می شود .
2. پیش از شروع کار با دستگاه از نشتی روغن ،سالم بودن سیم بکسل ها وکلید قطع کننده و ترمز ها مطمئن شوید .
3. قبل از شروع کار هوک واهرم ها را امتحان کنید .
4. پیش از جک زدن ،محل را بازرسی نموده وحتما در زیر جکها الوار قرار دهید .
5. مطمئن شوید در بالای سر شما شبکه برق وجود ندارد .
6. حداقل فاصله ایمن از جریان برق 6 متر است.
7. پیش از بلند کردن بار ،با بوق زدن دیگران را مطلع سازید
8. مطمئن شوید که ریگر شما علائم وقوانین مربوط به کار خود را دقیقا می داند واطلاعات فنی در مورد کار خود را دارد .
9. راننده باید طرز کار با جدول بار load chart  را بداند.

10.اگر وزن بار به اندازه ظرفیت نهایی جرثقیل باشد ،با کنترل واحد ایمنی جابجا گردد.

11.روی بدنه تمامی وسایل بالابرنده باید safe working load (S.W.L)   میزان بار مجاز   نوشته شده باشد

12.در هوای طوفانی یا بادهای شدید کار باید متوقف گردد .

13.رانندگان جرثقیل بایستی دارای گواهینامه معتبرباشند ومعاینه پزشکی شوند. .

14.بارهای سنگین با نظارت مسئولین ایمنی وحتما صبح  نصب گردد تا در صورت بروز اشکال در نصب ،زمان کافی برای رفع آنها وجود داشته باشد .

14.نفراتی که در ارتفاع کار میکنند بایستی بوسیله MAN BASKET  جابجا شوند واز آویزان شدن به هوک خودداری نمایند .

15.در زمان تخلیه وبارگیری راننده باید در کابین خود نشسته باشد .

16.هنگام کار گوش کردن به ضبط صوت و توسط راننده ممنوع است

17.تمامی عملیات بارگیری وتخلیه بایستی به آرامی صورت گیرد .

.تحت هیچ شرایطی بار نبایستی برای مدت طولانی به صورت معلق در هوانگه داشته شود .

19.پس از اتمام کار بوم جمع شود  ودر کابین قفل شود .

20.در نوع بوم خشک اگر طول بوم زیاد است به صورت افقی روی زمین قرار گیرد .

21.در زمان استفاده از تک وایر اهرم سقوط آزاد را که سبب میشود سیم بکسل با سرعت زیاد حرکت نماید بکار نگیرید.

22.در زمان استفاده از JIB  به مقدار باری که میتوان بلند کرد توجه نمایید .

23.راننده باید فقط فرمان ریگر را برای جابجایی بارها رعایت نماید.

24.ریگر بایستی یک نفر باشد

25.تحت هیچ شرایطی نفر بین بار و جسم  دیگر قرار نگیرد.

26.چنانچه تعادل جرثقیل بهم بخورد در نوع تلسکوپی میتوان بوم راجمع کرد در نوع بوم خشک بوم بایستی به سمت بالا کشیده شود .

27.کلیه بارها ونیز سبد حمل نفر در زمان جابجایی بوسیله طناب مهار TAG LINE  کنترل شوند .

28.TAG LINE  نبایستی به هوک ،بکسل و شکل بسته شود.

29.بارهای مختلف از نظر سایز بایستی جداگانه حمل شوند .

30.هرگز زیر و روی بار معلق نایستید

31. از تسمه ها،شگل ،وایر ،هوک واستاندارد که S.W.L دارد استفاده نمایید.

32.نصب کپسول آتش نشانی در اتاق راننده اامی بوده وراننده وریگر بایستی نحوه کار کردن با آن را بدانند .

33.در زمان پارک کردن جرثقیل حتما از جکهای تعادلی استفاده نمایید .

34.جکهای تعادلی در حین کار بایستی کاملا بیرون آمده وبا یکدیگر موازی باشند

.هیچ وسیله هیدرولیکی مانند جکهای تعادلی ،بازوهای بالابرنده و نبایستی نشتی روغن داشته باشند .

36.در زمان حرکت دستگاه هیچ فردی سوار دستگاه نشود حتی ریگر .

37.ضامن نگهدارنده هوک که به اصطلاح SAFETY LATCHES  گفته میشود نقش مهمی در جلوگیری از سقوط بار دارد .

38.شرایط بد جوی می تواند در زمان انتقال بار ،شرایط کار را به نحوی تغییر دهد که سبب ایجاد حادثه گردد .

39.در زمان بلند کردن بار ،بایستی کاملا در مرکز ثقل دستگاه قرار داشته باشد در غیر این صورت بار میتواند بر جرثقیل اعمال نیرو کرده وتعادل آنرا بهم بزند (بار بصورت پاندولی در می آید )

40.در زمان نقل وانتقال بار کسی روی بار یا قلاب جرثقیل آویزان نشود .

41.در زمان جابجایی بار تا حد امکان به سطح زمین نزدیک باشد

42.BELT  قبل از کار چک شوند تازدگی یا پارگی نداشته باشند

43.در گوشه های تیز بار برای جلوگیری ازصدمه به بلت وزنجیر از پدینگ یا SOFTNER  استفاده شود

44.هرگز بلت یا زنجیر را از زیر بار نکشید

45.مواظب باشید که بلت ،بکسل،زنجیر زیر بار سنگین قرار نگیرند .

46.BELT,WIRE.CHAIN , در جای خشک ومناسبی نگهداری شوند .

7.حداقل فاصله بین جرثقیل در حال گردش واجسام ثابت 600 میلیمتر است

48.راننده باید دقیقا بار راببیند و در جایی که راننده دید ندارد از رادیوبی سیم یا وسیله دیگر برای ارتباط استفاده نماید

49.راننده باید از نظر بینایی وشنوایی در وضع خوبی قرار داشته باشد

50.تمامی دستورات وتصمیم ها دقیقا ،واضح ،روشن و شفاف بیان شوند.

51.ریگر باید علامتهای استاندارد ریگری را بداند وبا راننده هماهنگ باشد

52.برای جابجایی بار هایی که سنگین هستند ابتدا به اندازه 150 میلیمتر از زمین بلند کنید و اگر اتفاقی نیفتاد با احتیاط کامل بار را جابجا نمایید

53.وسایل مانند آجر یا سنگ توسط بسکتهایی که کاملا محکم وارتفاع مناسبی دارند جابجا شوند تا از سقوط بار جلوگیری شود

54.اطراف محوطه LIFTING  کاملا توسط نوار خطر وتابلوهای هشدار دهند نظیر(خطر سقوط بار  و )مشخص ومعین شوند.

55.Man Basket  ها نیز باید دارای S.W.L  باشند

56.افرادی که داخل MAN BASKET  کار میکنند بایستی :

• از HARENESS  استفاده نمایند
• دستگیره داخلی در MAN BASKET  تعبیه شده باشد
• جهت جلوگیری از سقوط اشیا تمهیدات ایمنی در نظر گرفته شود .
• MAN BASKET  به طناب مهار بسته شود .

57.از گره زدن زنجیر ها برای کوتاه کردن طول آنها خودداری شود .

58.تمامی قسمتهای جرثقیل به شکل روزانه ،هفتگی ،ماهیانه وسالیانه بررسی ودر برگه ثبت شود

59.SLING  های دو یا سه ساقه بایستی توسط حلقه به شگل وصل شوند .

60.زاویه بین ساقه ها 90 درجه می باشد .

61.بکسلها وسیم هایی که ضربه خورده اند نبایستی بکار برده شوند

62.برای افزایش طول زنجیر از پیچ ومهره استفاده نکنید.

63.سیم بکسلها در صورت زدگی ،زنگ زدگی و پارگی یک رشته از 20 رشته (بیش از 5 درصد )نباید مورد استفاده قرار گیرند .

64.طنابهای طبیعی ومصنوعی نبایستی به مواد شیمیایی (اسید ،باز و ) آلوده شوند .

65.SLING  ها بایستی کاملا صاف وبدون تاب خوردگی باشند.

66.استفاده از بکسل بدون END LESS( انتهای مسدود نشده) را کنار بگذارید

67.بار را روی الوار باریک بگذارید تا بلت وبکسلها زیر بار نمانند

68.محوطه عملیات LIFTING  بایستی کاملا آزاد ،خلوت و راننده فضای کافی برای انجام عملیات را داشته باشد.

69.روشنایی  محوطه عملیات LIFTING  بایستی فراهم گردد .

70.چراغ های جرثقیل شامل بوم ،جلو ،عقب،خط،ترمز،و بایست سالم باشند .

71.مانعی بین راه رسیدن بار به محل مورد نظر وجود نداشته باشد

72.قبل از شروع کار محل بارگیری وفرود بار را بررسی نمایید .

73.هنگام کار در سراشیبی مراقب سقوط بار وجرثقیل باشد

74.OUT RIGGER  جکهای تعادلی را از برخورد با موانع محافظت نمایید.

75.موقعی که بار را جابجا میکنید کاملا مراقب باشد تا افراد زیر بار نباشند .

76.درمورد جرثقیلهای برجی :

1. وزنه های تعادلی کاملا محکم شده باشند .
2. مقاومت زمین وسستی خاک را در نظر بگیرید
3. محل فرود بار تا جای ممکن مسطح وصاف باشد
4. PERMIT  لازم را از ایمنی بگیرید
5. از تاب خوردن بار جلوگیری نمایید .
6. رادیو بیسیم خود را چک نمایید.
7. با دید کامل کار نمایید .

77.سیم بکسلها کاملا در درام قرار گرفته باشند و روی یکدیگر پیچ نخورده باشند .

78.بار را طوری روی هم بچینید که امکان برداشتن ایمن آن وجود داشته باشد و فضای کافی برای ترددماشین آلات بین آن در نظر گرفته شود .

79.سیم بکسلها نبایستی خم شوند .

80.سیم بکسلها طبق توصیه سازنده روغن کاری شوند واز تماس آنها با اسیدها وفات داغ و مواد خورنده جلوگیری شود .

ايمنی قلاب جرثقیل Hook

طبق استاندارد ASME B30.10 ,CHAPTER 10-2,13 در مورد قلاب جرثقیل موارد زیر از لحاظ ایمنی قابل ذکر است :

1. استفاده از ضامن در قلاب جرثقیل اامیست SAFETY LATCHES  برای جلوگیری از خارج شدن بکسل از درون قلاب.
2. مشخصات کامل کارخانه سازنده روی بدنه قلاب می بایست حک شود از قبیل :نوع ف بکار رفته ،ریخته گری شده یا اهنگری شده ومهر موم شده باشد SWL (safe working load)  میزان بار مجاز روی بدنه درشت در جایی که در معرض دید بوده وخوردگی وفشار کمی به آن محل وارد  می شود حک شود .
3. ترکیب ساختمانی ف قلاب جرثقیل باید از موادی باشد که در عین استحکام خاصیت نرمی داشته وقبل ازتغیر شکل قلاب  حین کار ،کاملا تخریب شود  تا از بروز حوادث بعدی جلوگیری شود .
4. SWL  قلاب وضمایم آن شامل بولت ،آی بولت ،رینگ وطناب سیمی آن با هم متناسب باشد .
5. از بلند کردن بار فراتر از ظرفیت قلاب خودداری نمایید .مگر در حین LOAD TEST که بازرس مجرب بر نحوه کار نظارت دارد .
6. بازرسی اولیه :بازرس مجرب قبل از بکار بدن قبلا نو ویا تازه تعمیر شده آنرا کاملا بررسی می نماید وطبق مقررات ASME EB30.10 SECTION 10-2.2 امضا وتاریخ کرده ودر سوابق قلاب ثبت ونگهداری می شود .
7. بازرسی روزانه :کاربر (راننده جرثقیل وریگر )قبل از شروع کار از تمامی اجزای قلاب بازرسی میکنند که ترک ،شکاف ،ضربدیدگی ،تغییر شکل ،لاغری گلویی وبولت وتماس با مواد شیمیایی وخورنده ودر معرض گرما وحرارت زیاد قرار نداشته باشد ،ضامن دستگاه سالم بوده وحالت فنریت داشته باشد .در صورت رویت مشکلی بازرس مجرب تصمیم گیرنده خواهد بود
8. بازرسی دوره ای :کاربر دستگاه بصورت دوره ای در فواصل زمانی معین نیز از تمامی اجزای دستگاه بازرسی کرده ونیازی نیست که سوابق در جایی ثبت شود .
9. برای جابجایی بارهای سبک بصورت ماهیانه بازدید شود بارهای سنگین به شکل هفتگی  وبارهای خیلی سنگین به شکل روزانه.
10. در صورتی که قلاب نواقص زیر را داشته باشد بایستی تعویض وودستور تعمیرات اساسی داده شود .الف)هر نوع خمیدگی وتغییر فرم بیش از 10 درجه بیشتر از شکل اولیه ب)باز شدن گلویی دستگاه بیش از 15% نسبت به شکل اول سازنده .ج)پارگی ،ساییدگی وتغییر در قطر وابعاد بولت وآی بولت بیش از 10% نسبت به شکل اولیه سازنده
11. طبق دستور بازرس برای دقت واطمینان بیشتر از تستهای غیر مخرب N.D.T  در محلهایی که جوشکاری شده استفاده شود.
12. باز شدن گلویی قلاب را توسط کولیس دیجیتالی اندازه گیری نمایید وطبق جدول سازنده اقدام در صورت نیاز تعمیر نمایید.
13. از ضربه شدید به قلاب  وبار جدا خودداری نمایید .
14. در صورتی که قلاب تحت فشار زیاد قرار گرفته باشد در قسمت گلویی (قطور ترین محل قلاب )ودهانه قلاب حالت بازشدگی به وجود می آید که می بایست هر چه زودتر قلاب از رده خارج شود .

ایمنی در مخازن ذخیره فرآورده های نفتی

واحدهای نفت و گاز برای نگهداری نفت خام و گاز و نیز انبار کردن فرآورده های نفتی گوناگون, نیاز به تعداد بسیاری مخزن دارند. تعداد این مخازن به عواملی چند, چون دوری و نزدیکی واحد به منابع تامین کننده نفت خام, تعداد و ظرفیت واحدهای پالایش, تنوع فرآورده های تولیدی و سرانجام چگونگی انتقال و پخش فرآورده ها بستگی دارد.

در صنایع شیمیایی, مواد ارزشمند مانند بنزین یا گاز مایع, طی فرآیندهای مختلفی از مواد شیمیایی خام, مانند نفت خام جدا می شوند یا از آنها به وجود می آیند.چند راه برای انتقال مواد خام از منابع تامین کننده به واحد فرآیندی وجود دارد که بر حسب مورد و شرایط, از یکی از آنها مانند خطوط انتقال یا تانکر استفاده می گردد.همچنین محصولات تولیدی نیز به روش های مختلف به بازار داخلی یا خارجی عرضه می شوند.

به دلایل زیادی از جمله یکسان کردن کیفیت محصول, اندازه گیری حجم محصول جهت فروش, امکان بارگیری و انتقال به تانکر یا کشتی در حداقل زمان ممکن و … سبب می شود تا مواد محصول را بعد از تولید, در مخازن یا تانک های مناسب ذخیره نمایند.

از اصطلاح تانک برای ظروف ذخیره سازی بزرگ با کاربرد جابجا کردن, ذخیره سازی, اندازه گیری و حمل و نقل مایعات استفاده می گردد.

به طور کلی مخازن چند وظیفه اصلی به عهده دارند:

– ذخیره مواد اولیه و خوراک واحدها

– ذخیره مواد واسطه تولید شده در فرآیند

– ذخیره فرآورده ها

– ذخیره مواد برای بارگیری و پخش

– همسان نمودن کیفیت محصول

– معیاری جهت اندازه گیری حجم خوراک و محصول تولید شده

تقسیم بندی جامع و یکسانی برای مخازن ذخیره وجود ندارد. طبقه بندی مخازن, می تواند از دیدگاه های متفاوتی مانند شکل هندسی, نوع سیال یا بر حسب فشار بخار ماده ذخیره شده در آن باشد. اما می توان همه مخازن را به دو دسته کلی مخازن روباز و در بسته تقسیم بندی نمود.گازها, سیالات آتش گیر, مواد شیمیایی خطرناک مانند اسید ها یا بازها و سیالاتی که از خود گازهای سمی منتشر می کنند, باید در مخازن در بسته نگهداری و ذخیره شوند.

از مخازن در بسته, می توان به مخازن با سقف ثابت, مخازن سقف شناور, مخازن کروی, استوانه ای و مخازن سرد اشاره نمود.

از آنجا که مواد مختلف, دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مختلفی هستند، شرایط و نحوه مناسب ذخیره سازی آن ها از یکدیگر متفاوت است. به همین جهت انتخاب نوع مناسب اهمیت فراوانی دارد.

از آنجا که مواد مختلف, دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مختلفی هستند, شرایط و نحوه مناسب ذخیره سازی آن ها از یکدیگر متفاوت است. به همین جهت انتخاب نوع مناسب مخزن اهمیت فراوانی دارد.

مهمترین پارامترهایی که در انتخاب نوع مخزن ملاک قرار می گیرند, شامل موارد زیر می باشد:

– فراریت یا به عبارت دیگر فشار بخار

– سمی بودن

– میزان آتش گیری ماده مورد نظر

می توان دسته بندی مخازن ذخیره سازی را که بر حسب فشار بخار سیال, صورت گرفته, به طور یکجا مشاهده کرد. در صورتی که فشار بخار ماده مورد نظر زیاد نباشد ولی, ماده مورد نظر, سمی یا آتش گیر باشد, مانند ترکیبات سنگین نفتی, اکریل آمید, دی اتیل پیرو کربنات, دی ایزوپیل فلوئوروفسفات و … از مخازن با سقف ثابت استفاده می گردد که تا حد زیادی نسبت به تاک های باز, ایمنی بیشتری دارند.

موادی چون نفت خام که فشار بخار آنها, کمی زیاد بوده و در حدود نزدیک به psi5/0 می باشد, در مخازن خاصی که مجهز به سقف شناور می باشند, ذخیره می گردند. این نوع از سقف شناور ها, فاقد سقف ثابت بوده و اصطلاح External Floating Roof گفته می شوند. گفتنی است که این مخازن, برای موادی که سمی نبوده یا آتش گیری کمی دارند, مناسب می باشند.

اگر فشار بخار ماده ای در همین محدوده بوده ولی, ماده مذکور سمی یا آتش گیر باشد, از نوع خاصی از مخازن با سقف شناور که دارای یک سقف نیز می باشند, استفاده می گردد.این نوع مخازن در اصطلاح, Internal Floating Roof گفته می شوند.

در مواردی که فشار بخار ماده مورد نظر در حدود psi50-5/0 باشد, از مخازن تحت فشار, مانند مخازن کروی یا استوانه ای افقی استفاده می گردد. البته, در این محدوده فشاری, مخازن استوانه ای افقی ترجیح داده می شوند ولی, بر حسب شرایط عملیاتی گاهی از مخازن کروی نیز استفاده می گردد و در فشار بخار های بالاتر از psi باید حتماً از مخازن کروی استفاده گردد.

گازهای مایع که دارای نقطه جوش پایین و غالباً زیر صفر درجه سانتیگراد می باشند, در مخازن ویژه ای به نام مخازن سرد ذخیره می گردند. با توجه به پایین بودن دمای جوش این مواد, بیش تر آن ها در دمای عادی محیط به شکل گاز می باشند لذا, برای ذخیره کردن آن ها, دو راه وجود دارد:

الف) در فشار بالا و دمای محیط

ب) در دمای پایین و فشار حدود فشار اتمسفر

از دید اقتصادی و ایمنی, ذخیره سازی به شکل دوم مناسب تر می باشد. از جمله این مواد می توان به اتیلن, بوتادیئن, آمونیاک, پروپان, LPG, نیتروژن و … اشاره نمود.

از دیگر انواع مخازن که کاربرهای کم تری دارند, نوع بیضوی می باشد.

به طور کلی مخازن هر پالایشگاه را بنا به نوع کارشان به چهار دسته تقسیم می کنند:

– مخزن های نفت خام

انواع گوناگون نفت خام سبک یا سنگین را می توان به طور جدا یا آمیخته, در این مخزن ها ذخیره کرد. مخزن های امروزی نفت خام, سقفی شناور داشته, بیشتر به لوله های مارپیچ بخار, برای گرم کردن نفت خام در فصل زمستان, پروانه های همزن, عمق سنج و … مجهزند.

– مخزن های واسطه

این مخزن ها, برای دریافت فرآورده های نیم نهایی از یک واحد پالایش, و دادن آن ها به واحدهای دیگر برای انجام گرفتن فرآیندهای دیگر پالایش یا دریافت ترکیبات گوناگون فرآورده های پیش از آمیختگی و انتقال آن ها به مخزن های فرآورده های نهایی به کار برده می شوند.

– مخزن های فرآورده ها

فرآورده های گوناگون نفتی بنا به مشخصات مورد نظر در این مخزن ها تهیه و به شبکه پخش انتقال داده می شوند.

– مخزن های بارگیری و پخش

برخی از فرآورده های سبک و سنگین, مانند گاز مایع, روغن موتور, قیر و … که بردن آن ها به جاهای دوردست از راه خطوط لوله, دشوار یا نشدنی است, در مخزن های بارگیری انبار شده, سپس به نفت کش ها یا مخزن دارهای راه آهن منتقل و به محل مصرف فرستاده می گردد.

کار بارگیری معمولاً به وسیله تلمبه انجام می گیرد. اگر فرآورده های نفتی روان باشد و فاصله مخزن تا جای بارگیری زیاد نباشد, با ایجاد اختلاف سطح میان مخزن نقطه بارگیری, مایع با نیروی جاذبه به وسیله نقلیه منتقل می شود. مخزن هایی که در این سرویس هستند, مخزن های بارگیری و پخش خوانده می شوند.

چون نصب مخزن ها در هر پالایشگاه, هزینه سرمایه ای بسیار خواهد برد, در طرح پالایشگاه کوشش می گردد تا شمار و ظرفیت مخزن ها به کمترین حد کاهش یابد برای مثال, شمار و ظرفیت مخزن های واسطه تا حد منظور می شود که بتوان تداوم عملیات و موازنه کار عادی دستگاه ها را حفظ کرد. همچنین با انجام عملیات آمیختگی فرآورده های گوناگون در لوله ها و در مرحله انتقال به مخازن, می توان شمار مخزن های واسطه و فرآورده ها را کاهش داد, به شرطی که میان تولید و انتقال فرآورده ها, موازنه برقرار باشد. این کار نیازمند یک برنامه ریزی دقیق روزانه, هفتگی و ماهانه است.

شیوه قرار گرفتن مخازن در حصار ها

از نظر ایمنی و پیشگیری از خطر سرایت آتش از مخزن ها به واحدهای پالایش و برعکس, در طرح هر پالایشگاه, مخزن های نفت خام و فرآورده های نیمه نهایی و نهایی, دور از محوطه کارخانه ها قرار داده می شوند.

قرارگاه مخزن ها, از گرد آمدن چندین حصار خاکی یا آجری تشکیل می گردد که در هر حصار ممکن است یک یا چند مخزن قرار گرفته باشد.

حصار های خاکی یا آجری, به صورت دایره یا چهار پهلو, با مساحت کافی و ظرفیت متعادل ساخته شده و طرح و ساختمان آن ها برابر استاندارد است.

شمار مخزن ها در یک حصار مشترک

مخزن هایی که ظرفیت آن ها بیش از ۶۰۰۰ متر مکعب است, در گروه های چهارتایی با ظرفیت کل ۶۰۰۰۰ متر مکعب (بیشترین حد) می توانند در یک حصار قرار گیرند, مخزن هایی که ظرفیت آن ها از ۶۰۰۰ کمتر است, در گروه های دوازده تایی با ظرفیت کل ۳۵۰۰۰ متر مکعب (بیشترین حدی که می توانند در یک حصار قرار گیرند).

فواصل مخزن ها در یک حصار

برای نفت خام و فرآورده های سبک, فاصله میان مخزن ها برابر نصف قطر مخزن و برای فرآورده های سنگین, یک سوم قطر مخزن منظور می شود.

فواصل مخزن ها در حصار های گوناگون

برای نفت خام و فرآورده های سبک, فاصله دو مخزن برابر با قطر یک مخزن است, برای فرآورده های سنگین فاصله دو مخزن برابر دو سوم قطر یک مخزن در نظر گرفته می شود.

ظرفیت حصار ها

اگر یک مخزن در حصار جا گرفته باشد ظرفیت حصار باید برابر صد در صد ظرفیت مخزن باشد, اگر در دو حصار جا گرفته باشد, ظرفیت حصار باید برابر ۸۰ درصد مجموع ظرفیت مخزن ها باشد. اگر سه مخزن یا بیش تر در حصار جا گرفته باشد, ظرفیت حصار باید برابر با ۶۰ درصد مجموع ظرفیت مخزن های موجود در حصار باشد.

بلندی حصار ها

بلندی حصار ها به ظرفیت آنها ـ که پیش از این به آن ها اشاره شد ـ بستگی دارد. دیوارها, ممکن است خاکی یا آجری باشند ولی باید به طور کامل صاف بوده و فشار مایع را در حالتی که حصار پر است, تحمل کنند.

انواع فرآورده های نفتی را از نظر انباشتن در مخزن ها

به طور کلی فرآورده های نفتی را از نظر انباشتن در مخزن ها می توان به سه دسته تقسیم کرد:

– فرآورده هایی که فشار بخار آن ها از ۵/۱ پوند بر اینچ مربع مطلق کمتر است, معمولاً در مخزن های سقف ثابت انبار می شوند.

– فرآورده هایی که فشار بخار آن ها بیشتر از ۵/۱ پوند بر اینچ مطلق است, در مخزن های سقف شناور نگهداری می شوند.

– فرآورده هایی که دارای فشار بخاری زیادتر ـ تا نزدیک ۱۰۰ پوند بر اینچ مربع ـ هستند, در مخزن های کروی یا استوانه ای تحت فشار, انبار می شوند.

مخزن های سقف ثابت

این نوع مخزن, استوانه ای قائم یا سقف ثابت مخروطی شکل بوده, بر پایه مناسب ترین اندازه قطر و بلندی برای تامین ظرفیت مورد نیاز, استاندارد شده است و برای انباشتن فرآورده های گوناگون نفتی مورد استفاده قرار می گیرد.

فضای موجود جهت نصب مخزن, تحمل فشار خاک زیر مخزن, فراریت فرآورده ای که باید در مخزن انبار گردد, از عوامل مهمی است که باید در نظر گرفته شوند.

مخزن هایی که برای انباشتن مایعات فرار ساخته می شوند, باید بدون منفذ (gas right) بوده و تغییرات فشار میان ۶- تا ۲۰ سانتی متر ستون آب را تحمل نمایند. تغییرات فشار به وسیله شیر اطمینان ویژه ای خنثی می گردد. دیگر تجهیزات این نوع مخزن ها, عبارتند از: حوضچه, شیر آب, لوله های مارپیچ بخار, پروانه همزن برای آمیختن فرآورده ها, عمق سنج های خودکار, دما سنج و …

مخزن های سقف شناور

در این مخزن ها, سقف روی مایع شناور بوده و با مایع به بالا و پایین حرکت می کند. معمولاً دو نوع از این مخزن ها بیش از انواع دیگر به کار گرفته می شوند:

– سقف های ماهی تابه شکل (pan type) : این سطح ها, مسطح بوده, از فولاد ساخته می شوند و دارای پایه های عمودی هستند که به محیط سقف متصل می باشند. نقطه ضعف این سقف ها, این است که به محض سوراخ شدن, غرق می شوند.

– سقف های خزینه دار (postoon type): که در آن خزینه های جعبه مانند و توخالی, پیرامون سقف نصب شده, آن را شناور کرده است.

برتری این نوع سقف ها, در این است که با سوراخ شدن یک یا چند خزینه, سقف غرق نخواهد شد.

مخزن های فشاری کروی و استوانه ای

مخزن های فشار کروی یا استوانه ای برای مقاومت در برابر فشارهای بالا طراحی شده و ممکن است تا ۱۰۰ پوند بر اینچ مربع یا بیشتر فشار را تحمل کنند.

این نوع مخزن ها, برای نگهداری بوتان, پروپان, گاز مایع و بنزین های سبک به کار برده می شوند.

برای آشنایی با نحوه ذخیره مواد به نمونه های زیر توجه کنید:

نفت, محصولات نفتی و سوخت در مخازن استوانه ای با سقف گنبدی (ثابت و متحرک), بوتان و پروپان در مخازن یک یا دو جداره گنبدی با سقف کروی, گوگرد در انبار جامد سر باز, اوره و نیترات آمونیوم در انبار جامد سرباسته, اسید سولفوریک, اسید کلریدریک, اسید فسفریک و اسید نیتریک در مخازن فولادی ضد زنگ با لایه پلاستیکی داخلی (در تماس با اسید), کاستیک و یورتان در مخازن فولادی, کلر در کپسول های فولادی و آمونیاک در مخازن به رنگ روشن ذخیره می شوند.

تهیه فرآورده های نهایی

عملیات تهیه فرآورده های نهایی در مخزن ها شامل دریافت, هم آمیزی, نقل و انتقال, پخش و بارگیری فرآورده ها بوده و این همه نیازمند اندازه گیری دقیق حجمی است هر چند که در برخی از پالایشگاه ها, اندازه گیری به طور دستی و به وسیله نیروی انسانی صورت می گیرد ولی, در پالایشگاه های جدید برای سرعت در کار و جلوگیری از هدر رفتن وقت, مخزن ها را به عمق سنجی های خودکار مجهز می کنند و ارقام اندازه گیری مخزن ها با سیستم های الکترونیکی به اطاق کنترل منتقل می گردد.

انتقال فرآورده ها به شبکه های پخش

چنان چه پیش از این گفته شد همه عملیات در مخزن ها, با اندازه گیری دقیق حجمی همراه است. کنترل کمی فرآورده ها هنگام انتقال به شبکه پخش به وسیله اندازه گیری های دورانی, توربینی یا به وسیله عمق سنج مخزن ها صورت می گیرد. امروزه از اندازه گیری های دورانی, توربینی یا به وسیله عمق سنج مخزن ها صورت می گیرد. امروزه از اندازه گیری های دورانی و توربینی که مقدار کنترل شده را گذشته از نشان دادن, ثبت نیز می کند, استفاده می شود.

راه دیگر اندازه گیری مواد نفتی, عمق سنجی مخزن ها است, به این شکل که به وسیله نوار عمیق یاب یا میله های فی مدرج, موجودی مخزن را پیش و پس از دریافت یا انتقال مواد نفتی اندازه گیری کرده, با استفاده از جدول هایی که ظرفیت مخزن ها را بنا به بلندی درجه بندی کرده است (Tank Calibration Sheet), مقدار دریافت یا انتقال محاسبه می گردد. برای دقت در اندازه گیری حجم, مخزن ها را در هر ۵ تا ۱۰ سال یکبار به وسیله تسمه های ویژه ای که پیرامون مخزن ها می کشند و محیط آن ها را در بلندی های گوناگون اندازه گیری می کنند, درجه بندی کرده, جدول صحیحی در دسترس کارکنان قرار می دهند. این کار مدرج مخزن ها, را تسمه کشی (Strapping) می خوانند.

اندازه گیری فرآورده های سنگین مانند روغن خام, قیر, گوگرد و … وزنی است و با توزین به وسیله باسکول صورت می گیرد. وسیله نقلیه پیش و پس از بارگیری, توزین شده و اختلاف دو توزین, و.زن بار را نشان می دهد. همچنین پخش برخی از فرآورده های سبک چون گاز مایع, وزنی است و به همین شکل محاسبه می شود.

از دیدگاه ایمنی, مخزن ها برای دارای تجهیزات زیر باشند:

سقف شناور برای کاهش تبخیر مواد سبک نفتی و جلوگیری از آتش سوزی:

همان طور که بیان شد, مخزن های فرآورده های سبک و فرآورده های سبک و فرار با سقف شناور ساخته می شوند. معمولاً مخزن هایی که فشار بخار مواد نفتی محتوی آن ها میان ۵/۱ تا ۱۱ پوند بر اینچ مربع مطلق باشد, به سقف شناور مجهزند. این نوع سقف ها از ورود به مخزن و هم آمیزی با بخار های نفتی ممانعت می کنند و از این راه از انفجار و آتش سوزی که گاه ممکن است از جرقه ساکن ایجاد گردد, جلوگیری نمایند. همان طور که می دانیم معمولاً بنزین با درجه حرارت معمولی, بخارات سطحی تولید می نمایند. همان طور که می دانیم معمولاً بنزین با درجه حرارت معمولی, بخارات سطحی تولید می نماید و نقطه اشتغال آن نیز در حدود ۴۰ تا ۴۵ فارنهایت است.

فشار بخار سطحی تولید می نماید و نقطه اشتعال آن نیز در حدود ۴۰ تا ۴۵ درجه فارنهایت است. فشار هوا غلبه کرده و در نتیجه با ایجاد انبساط از طرف باز یا هر منفذی که بالای سطح بنزین باشد, رسوخ پیدا کرده و از آن جا که بخار تولید شده, سنگین تر از هوا است, به طرف پایین جریان می یابد و حتی در اثر جریان هوا, به هر سو نفوذ پیدا کرده و با برخورد جریان انتقالی گرما به طرف بالا نیز منتقل می گردد و این گونه حرکت آزاد بخار بنزین در هر مکان, در اثر وجود یک شعله یا جرقه اصطکاکی, فاجعه ای را به بار می آورد. همچنین اگر مخلوط بخار بنزین با هوا خیلی رقیق شده باشد, به طوری که از نظر حجمی کم تر از ۴/۱ درصد و بیش تر از ۶ درصد نباشد, حالت انفجار به وجود می آید و همیشه امکان این که مخلوط بخار بنزین و هوا به این حد برسد, وجود دارد.

به منظور احتیاط و رعایت اصول ایمنی, مرتب باید تصور شود که این انفجار ممکن است در هر زمان اتفاق افتد.

برای جلوگیری از فرار بخار از سطح بنزین, بهتر است بنزین را همیشه در مخازن سقف شناور نگه داشت. طبیعی است مخازنی که پر از بنزین باشند, قادر به تولید بخار قابل اشتعال نخواهند بود ولی, مخازنی که نیمه پر باشند, ایجاد بخار بنزین کرده و قابل توجه این که در مخازنی که قبلاً محتوی بنزین بوده و به طور کامل خالی شده باشند, خطر ایجاد بخار بنزین آن ها بیش تر از سایر موارد است و به ویژه زمانی که هوا به آن برسد, خطر بزرگی را به همراه خواهد داشت.

گازوئیل نیز یکی دیگر از مشتقات نفت است که بر خلاف بنزین در درجه حرارت معمولی قابل انفجار نبوده ولی هنگامی که گرم شود, با حرارت ۶۰ تا ۶۵ درجه سانتیگراد, بخارهایی تولید می کند که با هوا مخلوط شده و انفجار آمیز است. بخارات گازوئیل نیز مانند بنزین به علت سنگین تر بودن از هوا, همیشه در قسمت های پایین مانند خم ها و ته مخازن, انباشته شده و در منفذهایی که دسترسی به آن ها مشکل یا ناممکن است, باقی می مانند و با یک شعله یا جرقه مانند بخارات بنزین منفجر می شوند.

پیش گیری از این گونه حوادث فقط با رعایت اصول ایمنی در هنگام پر کردن و خالی نمودن مخازن, امکان پذیر است. به خاطر همین دلایل است که قبل از انجام عملیات تعمیر یا جوشکاری روی مخازن خالی بنزین یا گازوئیل و فرآورده های دیگری که بخارات قابل اشتعال تولید می کنند, آن ها را پر از آب می کنند.

رنگ مخزن

مخزن های محصولات سبک و میان تقطیر به رنگ سفید, رنگ آمیزی می شوند تا کمترین گرما را از محیط و انرژی تابشی آفتاب جذب کرده, دمای محتوای مخزن ها در کمترین حد ممکن نگه داشته شود, تا مقدار تبخیر و هدر رفتن مواد سبک نفتی هر چه کمتر شده, شرایط خطرناکی در بالای مخزن پدید نیاید.

خطرهای الکتریسیته ساکن و نکات ایمنی مربوط به آن

جرقه ناشی از الکتریسیته ساکن به آسانی می تواند در پالایشگاه ها و واحدهای نفت و گاز, انفجار و آتش سوزی ایجاد کند. تقریباً کلیه فرآورده های نفتی مانند بنزین, نفت سفید, سوخت جت, نفت کوره و فرآورده های مشابه در مراحل مختلف پالایش و هنگام جریان یافتن در تلمبه ها, لوله و مخازن, با الکتریسیته ساکن بارور می شوند. مقدار بار الکتریکی آن ها بر حسب نوع محصول, متفاوت است.

به طور کلی در فرآورده هایی که خاصیت هادی بودن بیش تری دارند, مقدار بیش تری الکتریسیته مقاومت بیشتری نشان دهد (فرآورده های تصفیه شده و خالص) معمولاً شدت تولید بار الکتریسیته, به مراتب کم تر است ولی, از آن جا که بار الکتریسیته آن ها به علت مقاوم بودن مایع, به کندی تخلیه می شود, اختلاف پتانسیل بیشتری در آن ها به وجود می آید.

هنگامی که فرآورده های نفتی به مخازن تلمبه می شوند, دو نوع خطر الکتریسیته ساکن به وجود می آید: یکی جرقه هایی که ممکن است در سطح مایع در مخزن تولید شوند و بسیار خطرناک هستند و دیگر آن که در صورت عایق بودن زمین, بار الکتریسیته در مخزن متراکم شود. در حالت دوم, خطر تراکم بار الکتریکی در جداره مخزن با نصب سیم تلفن از بین می رود.

مرتبط بودن مخزن با زمین, به هیچ وجه نمی تواند از خطر اول؛ یعنی, جهش جرقه در سطح مایع, جلوگیری کند بنابراین, تنها راه جلوگیری از انفجار در مخازن, استفاده از سقف شناور و قطع ارتباط هوا با سطح مایعات است. در ضمن مزیت دیگر این گونه مخازن, این است که تشکیل بخارات نفتی به علت تبخیر تا حدود زیادی کاهش می یابد.

برای این که احتمال تولید جرقه در سطح مایع به حداقل برسد, باید از پر کردن مخازن با سرعت زیاد و ریختن مایع از بالا که ایجاد تلاطم در سطح مایع می کند, خودداری شود. بار الکتریسیته ای که به هنگام پر شدن مخزن تولید می شود, پس از ساکن شدن مایع مخزن در مدت چند ثانیه تا حدود دو ساعت تخلیه می شود و پس از آن, خطر تولید جرقه از بین می رود.

برخی نکات ایمنی در مورد الکتریسیته ساکن وجود دارد که توجه به آنها می تواند از وقوع رخدادهای خسارت بار جلوگیری کند از جمله:

هنگام اندازه گیری مایعات در مخازن به وسیله نوار عمق یاب, مسئول اندازه گیری باید پیش از هر چیز, با تماس دست به نرده مخزن, بار الکتریکی را که احتمالاً با خود حمل می کند, به زمین تخلیه و سپس دریچه مخزن را باز کند. همچنین در مدتی که نوار عمق یاب, از درون لوله عمق یابی به پایین فرستاده می شود, باید نوار با جداره لوله در تماس باشد تا از ایجاد جرقه هنگام برخورد وزنه عمق یاب به سطح مایع, جلوگیری شود.

کارکنان باید از پوشیدن کفش های لاستیکی یا تخت لاستیکی که عایق الکتریسیته است, خودداری کنند زیرا, در این حالت بدن آن ها همیشه حامل بار الکتریسیته است و در لحظه برخورد دست یا بدن به یک جسم هادی, ایجاد جرقه می کند که ممکن است در محوطه های خطرناک, موجب انفجار و آتش سوزی شود. این خطر, به ویژه در هوای خشک یا هنگام رعد و برق, شدت می یابد.

هنگامی که لوله های لاستیکی برای بخار زدن یا شست و شوی مخازن برج ها و ظروف پالایش مورد استفاده قرار می گیرند, باید انتهای لوله در محل ورود آب یا بخار به مخزن, با بدنه مخزن به طور کامل مرتبط باشد تا از ایجاد اختلاف پتانسیل با مخزن جلوگیری شود.

هنگام پر کردن بشکه یا ظروف فی از مایعات نفتی, باید دقت شود که سر لوله حتماً با بدنه در تماس باشد. از ایستادن در نزدیکی نقاطی که بخار, از لوله یا ظرف, متصاعد می شود و در فضا ابر تشکیل می دهد, خودداری شود زیرا, ممکن است بار الکتریسیته در بدن, القا شده و به محض تماس دست یا بدن با هر شیئی که با زمین ارتباط دارد, جرقه ایجاد شود. به طور کلی, بخار مزبور یا بخاری که ذرات زنگ ف با خود حمل می کند, هنگام پخش در فضا, الکتریسیته ساکن تولید می کند و چنانچه فردی در نزدیکی این محل, قرار گیرد و کفش تخت لاستیکی پوشیده یا روی تخته ای ایستاده باشد, مقداری بار الکتریسیته با خود حمل می کند و خطر جرقه انفجار به وجود می آورد. لذا, باید توجه داشت که افراد یا اشیایی که نسبت به زمین, عایق هستند در مجاورت جت های بخار قرار نگیرند.

جت یا فواره بخار می تواند الکتریسیته ساکن کرده و برقی که به این ترتیب تولید می شود, اگر به یک جسم عایق برخورد کند, در آن ذخیره شده و در تماس با یک جسم هادی, به صورت جرقه تخلیه می شود که می تواند به اشتعال مواد نفتی منجر شود.

در مواردی که مواد نفتی ذخیره شده در یک مخزن با هوا مخلوط شده است, باید توجه داشت که بخار زدن در مخزن باعث تولید جرقه و انفجار مخلوط نشود. برای جلوگیری از خطر الکتریسیته ساکن, باید لوله بخار زنی همچنین مخزن یا وسیله ای که باید با بخار تمیز و گاز زدا شود, با یک سیم به زمین متصل شود تا برق ایجاد شده در آن ها به زمین تخلیه گردد. بر پایه پژوهش های انجمن نفت ایالات متحده آمریکا, ۱۰ درصد از انفجار ها و حریق هایی که از الکتریسیته ساکن ایجاد شده, مربوط به کاربرد نادرست بخار بوده است لذا, لازم است که کلیه احتیاط های لازم به هنگام بخار زنی یا گاز زدایی از یک دستگاه, به عمل آید.

در مخزن ها, خطرهای الکتریسیته ساکن را که به هنگام نقل و انتقال مواد نفتی و در شرایط ویژه ایجاد می شود, نباید از نظر دور داشت. هنگام نقل و انتقال مواد نفتی دو عامل سبب بارور شدن مخزن با الکتریسیته ساکن می گردد, یکی پخش شدن مایعات به قطرات کوچک, دیگری اصطکاک مایعات هنگام جریان در خطوط لوله. پس از ورود مایع به مخزن و بارور شدن مخزن از دو راه بالا, حتی جرقه کوچکی در آمیزه بخارات نفتی و هوای موجود در بالای مخزن, سبب انفجار و آتش سوزی می شود.

الف) پخش شدن مایعات به قطرات کوچک

این حالت وقتی پدید می آید که مایع از بالای مخزن وارد و به سوی پایین ریزش کند. در هنگام ریزش, بر سطح مایع قطرات ریز پدید می آید. همچنین در مخزن هایی که دارای نازل های هم آمیزی هستند, اگر پیش از بالا آمدن سطح مایع به حد کافی, جریان مایع در نازل برقرار گردد, فوران جت سبب شکسته شدن سطح مایع و تولید قطرات و در نتیجه بارور شدن مخزن با الکتریسیته ساکن می گردد. به این سبب نباید مخزن ها را از بالا پر کرد. به همین منظور نازل های هم آمیزی باید بار کرد که سطح مایع در مخزن کمی بالاتر از نازل باشد.

ب) اصطکاک مایعات هنگام جریان در خطوط لوله

علل ایجاد الکتریسیته ساکن از این راه کمی پیچیده است ولی, به طور کلی می توان گفت که وقتی الکتریسیته ساکن تولید می شود که هیدروکربورها با نا خالصی هایی چون مقدار کمی اسید, آب و مواد معدنی همراه باشند. با زیاد شدن سرعت جریان تنها عامل موثر ایجاد الکتریسیته ساکن نیست, بلکه عوامل شناخته و ناشناخته دیگری نیز هستند که هر یک سهمی در تولید آن دارند.

الکتریسیته ساکن وقتی خنثی می شود که جریان مواد نفتی بدون بار الکتریکی یا دارای دو بار بسیار کم وارد مخزن شود, یا به همان نسبتی که بار الکتریکی تولید می شود, به تدریج از بدنه مخزن به وسیله سیم به زمین تخلیه شود.

حد نصاب قابلیت انفجار بخارات نفتی در مخزن ها, میان ۲ تا ۱۵ درصد وزنی غلظت هیدروکربور در آمیزه هوا و بخارات موجود در مخزن است و این شرایط, معمولاً هنگامی که مخزن خالی یا در حال خالی شدن است به وجود می آید. به همین سبب لازم است که این مخزن ها در آغاز با سرعتی کم پر شوند تا از تراکم الکتریسیته ساکن و جرقه زدن جلوگیری گردد.

مخزن های نفت خام و بنزین سبک و نیز مخزن های نفت گاز و فرآورده های سنگین از این نقطه نظر ایمن تر هستند, در گروه نخست درصد غلظت هیدروکربور در آمیزه بخارات, بیش تر از بیش ترین حد غلظت قابل انفجار بوده و در گروه دوم از کمترین حد, کم تر است. بر عکس مخزن های نفتی سنگین و نفت سفید از این نظر خطرناکترند زیرا, هنگامی که مخزن خالی است, درصد هیدروکربور در فضای بخار در حد نصاب قابل انفجار می باشد. بسیار خطرناک خواهد بود. به طور خلاصه می توان گفت که انفجار به دو سبب صورت می گیرد: یکی در صورتی که الکتریسیته ساکن تولید شود و دیگر هنگامی که در مخزن, آمیزه بخارات قابل انفجار موجود باشد.

اگر احتمال داده شود که بخارات قابل انفجار در مخزن موجود است, نکته های زیر باید رعایت گردد:

مخزن ها نباید از بالا پر شوند, از دمیدن هوا در خطوط لوله به سوی مخزن خودداری گردد.

تلمبه کردن مواد نفتی به مخزن در آغاز, با سرعتی کم انجام شود, تا هنگامی که این مخزن ها حال پر شدن هستند, نباید موجودی آن ها به وسیله نوار یا میله های فی اندازه گیری شود زیرا, احتمال دارد که شخص حامل نوار عمق سنج, با خود بار الکتریسیته داشته باشد و با تماس نوار به دیواره مخزن, جرقه ساکن تولید گردد.

سیم اتصال به زمین (Ear thing wire)

دیواره همه مخزن ها, باید به وسیله سیم به زمین متصل شود. ابتدا چاله ای به عمق کافی تا آن جا که به رطوبت طبیعی زمین برسد, حفر می شود. سپس یک سیم مسی یا نقره ای یا آلومینیومی چند لا با مقاومت الکتریکی کم را به یک صفحه مسی یا پرچ یا جوش دادن, اتصال داده و صفحه مذکور را به صورت تیغه ای در چاله قرار می دهند و اطراف آن را توسط خاک, خاک زغال و نمک طعام یا جوش شیرین تا روی صفحه مسی شفته می کنند و بقیه چاله را با خاک پر می کنند. کار این سیم, هدایت بار الکتریسیته ساکن از مخزن به زمین و جلوگیری مصون باشد و سالی یک بار توسط شخص آگاه مورد بررسی و آزمایش قرار گیرد تا در صورتی که مقاومت آن در اثر اکسیداسیون زیاد شده باشد, تعویض یا رفع عیب گردد.

برای حفظ دستگاه ها و وسایل فی از خطرات الکتریسیته ساکن, اتصال این وسایل به زمین, بسیار ضروری است. همانطور که بیان شد, یک سر سیم مسی را به دستگاه و سر دیگر آن را, به لوله یا میله ای که در عمق خاک کار گذاشته شده است, وصل می کنند. لوله های آب زیرزمینی نیز, وسیله بسیار موثری برای تخلیه الکتریکی به زمین است. متصل بودن وسایل فی و ادوات الکتریکی به زمین از دو نظر مهم است:

الف) پیشگیری از خطر آتش سوزی: هم زمان با القاء بار الکتریسیته ساکن در اشیا فی, تخلیه الکتریکی به زمین نیز صورت می گیرد و به این ترتیب, تراکم الکتریسیته ساکن در شیئی فی و خطر تولید جرقه در اثر تماس با بدن انسان یا اشیا دیگری که با زمین ارتباط دارند, از بین می روند و در نتیجه, خطر آتش سوزی, به کمترین میزان خود می رسد.

ب) ایمنی افراد و وسایل: به منظور حفظ جان افرادی که با وسایل برقی سروکار دارند و همچنین جلوگیری از آسیب دیدن وسایل برقی, لازم است کلیه ادوات و وسایل برقی به وسیله سیم با زمین مرتبط باشند.

جریان الکتریسیته, مانند جریان گازها و مایعات در لوله های تحت فشار سعی می کند در مسیر خود راهی به خارج پیدا کند اما, وجود عایق ها, مانع از انحراف جریان الکترون ها است. حال اگر روکش عایق سیم, معیوب باشد و قسمتی از سیم به شیئی فی اتصال پیدا کند, جریان برق با آن شی برقرار می شود و اگر بدن انسان با شی مزبور, تماس پیدا کند, ممکن است موجب وارد آمدن شوک الکتریکی و مرگ شود.

محافظت مخزن ها از آتش و اطفاء حریق آنها

از نظر ایمنی و پیشگیری از خطرات آتش سوزی, مخزن های سقف شناور بر مخزن های سقف ثابت, برتری بسیاری دارند زیرا, احتمال روی دادن آتش سوزی در این مخزن ها, کمتر و در صورت پیش آمدن این خطر, مهار کردن و مبارزه با آتش, به مراتب آسانتر است.

از آنجا که سرعت کار در مبارزه با آتش سوزی یک مخزن بزرگ نفتی اهمیتی بسیار دارد و اگر در دقایق نخستین, آتش سوزی مهار نشود, بیم آتش گرفتن مخزن خواهد بود, مخزن های نفتی باید با وسایل و تجهیزات ثابت مبارزه با آتش, مجهز شوند تا در موارد آتش سوزی بتوان در کمترین زمان از گسترش آتش جلوگیری و آن را خاموش کرد. از بهترین موادی که تا کنون برای خاموش کردن آتش در مخزن ها مورد استفاده قرار گرفته اند, یکی کف ضد حریق (Foam) و دیگر پودر خشک (Dry Powder) است. پودر خشک را با مخزن های متحرک آتش نشانی, به محل آتش گرفته آورده, به وسیله لوله های بلند پلاستیکی و با فشار روی مخزن می پاشند, ولی کف ضد حریق را به وسیله وسایل و تجهیزاتی که روز مخزن ها نصب شده, به درون مخزن تزریق می کنند.

کار تزریق کف به مخزن از دو راه انجام می گیرد:

۱- تزریق کف از بالای مخزن (Foam chamber): کف ضد آتش سوزی به وسیله تلمبه از مخزن متحرک به سیستم کف رسانی که به طور ثابت روی هر مخزن از نوع سقف ثابت نصب شده, منتقل گردیده, در بالای مخزن وارد جعبه پخش کف (Foam Drum) می گردد. این جعبه, روی سقف مخزن نصب شده و کف ضد آتش از این جعبه و از راه لوله مشبکی که روی محیط مخزن قرار گرفته بر سطح مایع در مخزن پاشیده شده, با پوشاندن سطح مایع و قطع رابطه هوا با نفت, سبب خاموش شدن آتش می گردد.

۲- تزریق کف از زیر مخزن (subsurface injection): برای پوشاندن سطح مواد نفتی در مخزن ها با کف, ممکن است کف را از زیر وارد مخزن کرد از آنجا که وزن مخصوص کف از مواد نفتی سبک تر است, کف تا سطح مایع بالا رفته, آن را می پوشاند و در ضمن با ایجاد تلاطم در سطح نفت و در نتیجه سرد کردن حرارت مایع نفتی که به طور مستقیم در تماس با آتش بوده است, عمل تبخیر مواد نفتی را کندتر کرده از این راه فرو نشاندن آتش را آسان تر می کند. از آنجا که هزینه های سرمایه ای نصب این وسایل از هزینه های سیستم تزریق از بالای مخزن, کم تر بوده و از نظر نتیجه کار نیز موثرتر است, این سیستم در پالایشگاه های جدید و نوبنیاد بیش تر متداول شده است. شرکت ملی نفت ایران نیز این روش را برای پالایشگاه های جدید و نوبنیاد بیش تر متداول شده است. شرکت ملی نفت ایران نیز این روش را برای پالایشگاه های جدید خود برگزیده است.

به طور کلی, در مورد اطفاء حریق نفت خام (Crude oil), نکاتی وجود دارد که در مورد سایر مخازن وجود ندارد. خاموش کردن نفت خام مانند کلیه مایعات دیگر, در اثر بر هم زدن توازن میزان هوا و گاز صورت می گیرد. در هنگام خاموش کردن و اطفاء حریق نفت خام, باید به انتقال حرارت در قسمت های پایین تر از سطح آتش و شعله توجه نمود. در اکثر آتش سوزی های مخازن با مخزنی بدون سقف روبرو خواهیم شد که یا سقف شناور آن, غرق شده یا سقف ثابت آن در اثر انفجار و شعله, از بین رفته است. بخارات مخلوط خام با میزان هوای کافی و غیر کافی, ترکیب شده و به آسانی احتراق ناقص یا کاملی به وجود می آورد. به علت پایین تر بودن دمای جوش ترکیبات سبک موجود در نفت خام, این ترکیبات سریع تر به بخار تبدیل شده و در حجم وسیع و زمان کم, باعث شعله ور شدن مخزن می شوند. در همین زمان, ترکیبات سنگین تر در مجاورت سطح شعله گرم شده ولی اکثراً به دلیل نرسیدن به دمای جوش و خروج مواد سبک موجود در لایه های پایین تر, به جای آن ها به لایه های پایین تر سقوط کرده و فقط میزان کمی از آن ها در مراحل اولیه احتراق شرکت می کنند و بعضاً به صورت ملکولی در جریان حرکتی ناشی از احتراق از سطح شعله و بستر آتش, جدا شده و ستون دود را ایجاد می کنند. سقوط مواد سنگین با دمایی بالا به لایه های زیرین شعله باعث انتقال حرارت به شیوه جابجایی می شوند و تبادل حرارت آن ها با مایعات (نفت خام), باعث گرم شدن آن ها و بالا رفتن مولکولهای سبک تر و رسیدن آن ها به بستر آتش و شعله می شود. مواد سبک در نزدیکی سطح شعله و بستر آتش به دمای مطلوب جهت تبخیر رسیده و بخارات آن ها در سطح بستر آتش, با هوا ترکیب شده و باعث ادامه حریق می شوند. هر چه حرارت زیاد و سوخت ادامه داشته باشد, این حرکت ادامه داشته و به قسمت های پایین تر و کف مخزن انتقال می یابد و با کم شدن میزان آنها به آرامی فاصله شعله تا سطح مایع کمتر می شود. قبل از آن دمای سطح مایع نزدیک به ۳۰۰ درجه فارنهایت می رسد. با رسیدن به حرارت با لایه های پایین و کف مخزن در صورت موجود بودن آب در آن ناحیه, تبخیر شده و افزایش حجم بسیار بالای آن (در حدود ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ برابر), باعث بالا رفتن سطح مایع و لبریز و پاشیده شدن آن به محیط اطراف می گردد (Boil over). لذا, باید از هرگونه ورود آب به درون آن ها در هنگام اطفاء حریق مخازن, خودداری نمود و صرفاً باید جهت خنک نمودن جداره مخزن استفاده نمود. در اکثر مخازن, سیستم خنک کننده اسپری آب برای جداره مخزن از سیستم خنک کننده سقف مخزن جداگانه طرحی و از مسیرهای جداگانه و والوهای مجزا استفاده می شود و در صورت انهدام سقف, به سرعت باید جریان آب منتهی به سقف را قطع نمود تا از هرگونه ورود آب به مخزن جلوگیری گردد.

نام دیگر قرقره های آتش نشانی چیست؟

نام دیگر قرقره های آتش نشانی چیست؟ قرقره های آتش نشانی با نام های مختلفی شناخته می شوند و این موضوع بستگی به نوع قرقره و شیلنگ مورد استفاده در آن ها دارد که در ادامه این مطلب بیشتر به آن خواهیم پرداخت و نکاتی را در این خصوص با شما در میان خواهیم گذاشت. اما قبل از همه چیز شما باید در نظر داشته باشید که یکی از مواردی که باعث تغییر نوع  قرقره های آتش نشانی در ساختمان می شود این است که به چه منظوری در ساختمان شما استفاده شده است، در کدام یک از طبقات شما قرار دارد، کاربری ساختمان شما چیست و… البته این مورد را باید به یاد داشته باشید که این شما نیستید که در مورد نوع قرقره آتشنشانی مورد نظرتان باید تصمیم بگیرید، بلکه نوع قرقره مورد استفاده در ساختمان شما باید توسط کارشناس آتش نشانی طبق اصول و بخشنامه هایی که در زمینه امنیت ساختمان در برابر آتش سوزی در نظر گرفته شده است، مشخص شود. در ادامه قدم به قدم این موضوع را برای شما روشن خواهیم کرد، پس اجازه دهید تا ببینم قرقره های آتش نشانی کجا کاربرد دارند.

کاربرد قرقره های آتشنشانی

کاربرد قرقره های آتشنشانی امروزه در مواردی است که ما بسته خاموش سازی آتش به وسیله آب یا فوم را داریم. این قرقره ها که شیلنگ آتش نشانی به دور آنها پیچیده شده است به ما کمک می کنند تا شیلنگ آتش نشانی خود را از روی آنها به راحتی باز کنیم، به محل آتش‌سوزی رسانده و عملیات اطفای حریق را انجام دهیم و در پایان مجدداً آن را به گونه‌ای جمع کنیم که فضای زیادی را اشغال نکند. ماشین های آتش نشانی یکی از از مواردی هستند که در آنها از برقراری آتش نشان می دهد استفاده می شود، مورد بعدی جعبه های آتش نشانی هستند که در طبقات مختلف یک ساختمان قرار می گیرند و برای اطفاء حریق دستی استفاده می شوند.

نام دیگر قرقره آتشنشانی

نام دیگر قرقره آتشنشانی که معمولاً برای استفاده از افراد غیر متخصص در جعبه های آتش نشانی ساختمان ها و یا به صورت جداگانه در کارگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد، قرقره های هوزریلی است. دلیل نامگذاری این نوع قرقره آتش نشانی این است که شیلنگ مورد استفاده در آنها از جنس پلاستیک مقاوم می باشد و برای استفاده از آنها نیازی به نیروی متخصص نیست، مورد بعدی که در خصوص این قرقره ها باید بدانید این است که قسمت قرقره که شیلنگ به دور آن پیچیده میشود وظیفه آبرسانی به شیلنگ را دارد و عملکرد آن به این صورت است که از مرکز قرقره آب شیلنگ می رسد و این کار توسط یک هرزگرد انجام می شود. البته این نکته بسیار مهم را فراموش نکنید که قرقره های آتش نشانی هوزریلی یکی از انواع قرقره های آتش نشانی به شمار می روند که در ادامه این مطلب بیشتر در مورد آنها صحبت خواهیم کرد.

خصوصیات قرقره آتش نشانی هوزریلی

خصوصیات قرقره آتش نشانی هوزریلی عبارتند از:

• آبرسانی به شیلنگ های آتش نشانی در این نقره به وسیله یک قسمت هرزگرد در مرکز قرقره انجام می شود.
• شیلنگ های لاستیکی استفاده شده در این قرقره ها توانایی تحمل فشار زیادی دارند و در برابر تا شدن و فشار، مقاوم هستند.
• قطر شیلنگ های هوزریل ۱۹ میلی متر می باشد.
• برای استفاده از این نوع قرقره شما نیاز ندارید که شیلنگ را به صورت کامل از روی آن باز کنید و همین باعث می شود که حتی افراد بدون تخصص در عرصه آتش‌نشانی بتوانند با استفاده از این نوع قرقره به اطفاء حریق کمک کنند.
• آب مورد نیاز قرقره های آتش نشانی هوزریلی به وسیله سیستم آبرسانی تر یا همان رایزرهای تر انجام میشود، به همین دلیل در مکان هایی که از این نوع قرقره استفاده می‌کنند باید حتماً یک مخزن آب اضطراری و پمپ برای آن در نظر گرفته شود.
• ساختار شیلنگ مورد استفاده در این نوع قرقره آتش نشانی به این صورت می باشد که از داخل یک تیوب با مقاومت بالا در برابر فشار قرار گرفته و اطراف آن را نخ های محکمی قرار دادند که مقاومت آن را افزایش دهد. همچنین در سطح بیرونی آن نیز یک لایه ضخیم از جنس پی وی سی قرار دادند تا مقاومت آن در برابر کشش و سایش افزایش یابد.